Filmy
Wykłady i system nauczania Marii Grzegorzewskiej movie https://youtu.be/RvRlsZUlhI0
Maria Grzegorzewska's lectures and teaching system EN https://youtu.be/fWBuO0ks3lE
Maria Grzegorzewska we wspomnieniach słuchaczy movie https://youtu.be/SzfJNpYoS6A
Maria Grzegorzewska in the memories of her students EN https://youtu.be/e3zaIG9h090
Zajęcia i wykładowcy we wspomnieniach słuchaczy PIPS movie https://youtu.be/Oa79vaCzFV4
Classes and instructors in the memories of PIPS students EN https://youtu.be/TiYJqaOs5aI
Życie i dzieło Marii Grzegorzewskiej, część 2 movie https://youtu.be/FXZATXIquN8
The life and work of Maria Grzegorzewska – Part 2 EN https://youtu.be/ExZgwgGqdqw
Życie i dzieło Marii Grzegorzewskiej, część 1 movie https://youtu.be/F3YljKm8tuI
The life and work of Maria Grzegorzewska – Part 1 EN https://youtu.be/678EO_IxZMY
Wywiad z Marią Grzegorzewską PL https://youtu.be/7Z69ccTiBME
Interview with Maria Grzegorzewska EN https://youtu.be/Pg8hL0yXwWQ
1887
Maria przychodzi na świat jako szóste najmłodsze dziecko Adolfa i Felicji (z Bohdanowiczów) Grzegorzewskich w Wołuczy k. Rawy Mazowieckiej (zabór rosyjski)
Maria is born as the youngest of six children of Adolf and Felicja (née Bohdanowicz) Grzegorzewski in Wołucza near Rawa Mazowiecka (under the Russian partition)
Metryka urodzenia i chrztu Marii Grzegorzewskiej
Kopia oryginalnego aktu urodzenia oraz chrztu Marii Grzegorzewskiej z dnia 18 kwietnia 1887 roku, sporządzonego zgodnie z obowiązującym wówczas w zaborze rosyjskim prawem w języku rosyjskim, który po przetłumaczeniu na język polski informuje:
Źródło: APW. Oddz. w Grodzisku Mazowieckim, nr zesp. 73/1032/0 - ASC Parafii Rzymsko – Katolickiej w Kurzeszynie, 1887, sygn. 23.
Birth and baptism record of Maria Grzegorzewska
A copy of the original birth and baptism record of Maria Grzegorzewska dated 18 April 1887, drawn up in accordance with the law in force in the Russian partition at that time, in Russian, which after being translated into Polish reads:
Source: APW. Oddz. w Grodzisku Mazowieckim, nr zesp. 73/1032/0 - ASC Parafii Rzymsko – Katolickiej w Kurzeszynie, 1887, sygn. 23.
Kilkuletnia Maria Grzegorzewska wraz z rodziną
Jedno z najstarszych zdjęć Marii Grzegorzewskiej przedstawiające ją wraz z rodziną w Jaktorowie. Maria siedzi przy matce, obok stoją ojciec i brat Władysław, z drugiej strony drzewa – brat Zenon w towarzystwie sióstr – Wandy i Heleny oraz czterech kuzynek z rodziny Bohdanowiczów – Heleny Michniewskiej, Wandy Słońskiej, Celiny Medyńskiej i Marii Rekner.
Nr inw. MUZ.FOT.3722
Small Maria Grzegorzewska with her family
One of the oldest photos of Maria Grzegorzewska shows her and her family in Jaktorów. Maria is sitting next to her mother, her father and brother Władysław are standing next to them. Brother Zenon accompanied by their sisters, Wanda and Helena and four cousins from the Bohdanowicz family, Helena Michniewska, Wanda Słońska, Celina Medyńska and Maria Rekner, is on the other side of the tree.
Nr inw. MUZ.FOT.3722
Zakład Naukowy Jadwigi Kotwickiej przy ul. Brackiej 18 w Warszawie
Źródło: Fot. z albumu szkolnego z lat 1904–1910 ze zb. Litewskiej Biblioteki Narodowej
1898
Rozpoczyna naukę w prywatnej pensji Jadwigi Kotwickiej, którą kontynuuje w Zakładzie Naukowym Pauliny Hewelke w Warszawie
She begins her education at Jadwiga Kotwicka's private boarding school and she continues her education at the Scientific Institution run by Pauline Hewelke in Warsaw
Rodzina Grzegorzewskich w 1900 roku podczas zjazdu rodzinnego zorganizowanego przez wuja Zenona Bohdanowicza w hotelu Bristol
Na zdjęciu od lewej strony stoją: Zenon Grzegorzewski (brat M.G.), Helena Michniewska (córka Jana Bohdanowicza – brata matki M.G.), Zenon Bohdanowicz (brat matki M.G.), Przemysław Żmudowski (syn Emilii – siostry matki M.G.), Karol Bohdanowicz (brat matki M.G.), Władysław Grzegorzewski (brat M.G.), Felicja z Bohdanowiczów Grzegorzewska (matka M.G.), Wanda Grzegorzewska (siostra M.G.), Adolf Grzegorzewski (ojciec M.G.), Helena Grzegorzewska (siostra M.G.), Maria z Bohdanowiczów Pawłowiczowa (córka Aleksandra – brata matki M.G.) , Wanda z Bohdanowiczów Słońska (córka Jana Bohdanowicza – brata matki M.G.); siedzą w środkowym rzędzie: Stefania Bohdanowiczowa (żona Aleksandra Bohdanowicza, brata matki M.G.), Emilia z Bohdanowiczów Żmudowska (siostra matki M.G.), Teresa z Bagniewskich Bohdanowiczowa (żona Jana – brata matki M.G.), Aleksander Bohdanowicz (brat matki M.G.), Adela z Maciejewskich Bohdanowiczowa (żona Aleksandra – brata matki M.G.), Michał Bohdanowicz (brat matki M.G.), dr Urbanowicz (mąż Marii – siostry matki M.G.); siedzą na ziemi, od lewej: Maria Grzegorzewska (uczennica IV klasy), Helena Pawłowicz i Jadwiga Pawłowicz (córki bratanicy matki M.G.), Celina z Bohdanowiczów Medyńska (córka Jana – brata matki M.G.).
Nr inw. MUZ.FOT.3721
The Grzegorzewski family in 1900 during a family reunion organised by uncle Zenon Bohdanowicz at the Bristol Hotel
Back row, from the left: Zenon Grzegorzewski (Grzegorzewska's brother), Helena Michniewska (Jan Bohdanowicz's daughter – Grzegorzewska's mother's brother), Zenon Bohdanowicz (M.G.'s mother's brother), Przemysław Żmudowski (Emilia's son – M.G.'s mother's sister), Karol Bohdanowicz (M.G.'s mother's brother), Władysław Grzegorzewski (M.G.'s brother), Felicja Grzegorzewska née Bohdanowicz (M.G.'s mother), Wanda Grzegorzewska (M.G.'s sister), Adolf Grzegorzewski (M.G.'s father), Helena Grzegorzewska (M.G.'s sister), Maria Pawłowicz née Bohdanowicz (Aleksander's daughter – M.G.'s mother's brother), Wanda Słońska née Bohdanowicz (Jan Bohdanowicz's daughter – M.G.'s mother's brother). Middle row (seated): Stefania Bohdanowiczowa (Aleksander Bohdanowicz's wife – M.G.'s mother's brother), Emilia Żmudowska née Bohdanowicz (M.G.'s mother's sister), Teresa Bohdanowiczowa née Bagniewski (Jan's wife – M.G.'s mother's brother), Aleksander Bohdanowicz (M.G.'s mother's brother), Adela Bohdanowicz née Maciejewski (Aleksander's wife – M.G.'s mother's brother), Michał Bohdanowicz (M.G.'s mother's brother), doctor Urbanowicz (Maria's husband – M.G.'s mother's sister); Front row (seated on the ground), from the left: Maria Grzegorzewska (4th-grade student), Helena Pawłowicz and Jadwiga Pawłowicz (daughters of M.G.'s mother's niece), Celina Medyńska née Bohdanowicz (Jan's daughter – M.G.'s mother's brother).
Nr inw. MUZ.FOT.3721
17-letnia Maria Grzegorzewska w przededniu ukończenia warszawskiej pensji Pauliny Hewelke i podjęcia rocznej nauki na wydziale matematyczno-przyrodniczym Towarzystwa Kursów Naukowych (TKN)
TKN było pierwszą prywatną szkołą o charakterze szkoły wyższej na terenie zaboru rosyjskiego, która stwarzała szansę zdobycia wszechstronnego wykształcenia szczególnie polskim kobietom, niemogącym z powodów materialnych kształcić się w zagranicznych ośrodkach edukacyjnych.
Nr inw. MUZ.FOT.3703
17-year-old Maria Grzegorzewska on the eve of graduating from Paulina Hewelke's school in Warsaw and starting a one-year study at the Society of Scientific Courses, Faculty of Mathematics and Natural Sciences (TKN)
TKN was the first private institution of higher education in the territory of the Russian partition, which created an opportunity to gain comprehensive education, especially for Polish women who could not study in foreign educational institutions for financial reasons.
Nr inw. MUZ.FOT.3703
1908
Prof. Józefa Joteyko i słuchacze Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli
Maria Grzegorzewska w towarzystwie kolegów z Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli oraz prof. Józefy Joteyko (siedzi pośrodku), uczonej światowej sławy, patriotki i działaczki społecznej, osoby ogromnej wiedzy, wielkiego serca i niezwykłej dobroci. – Joteyko była pierwszą kobietą oraz drugą osobą z Polski po Mickiewiczu, która wykładała w Collège de France i to z tej samej co on katedry. Wśród słuchaczy Fakultetu było wielu Polaków, o których Joteyko szczególnie zabiegała z myślą o przygotowaniu kadr pedagogicznych dla niepodległej Polski.
Nr inw. MUZ.FOT.3643
Prof. Józef Joteyko and students of the International Faculty of Pedology in Brussels
Maria Grzegorzewska in the company of colleagues from the International Faculty of Pedology in Brussels and Prof Józefa Joteyko (sitting in the middle), a world-renowned scientist, patriot and social activist, a person of great knowledge, great heart and extraordinary kindness. Joteyko was the first woman and the second person from Poland, after Mickiewicz, who lectured at the Collège de France and in the same department as him. There were many Poles among the students whom Joteyko tried to pursue with the aim of preparing teaching staff for independent Poland.
Nr inw. MUZ.FOT.3643
Zdaje państwowy egzamin i otrzymuje dyplom „nauczycielki domowej”
She passes a state exam in teaching and receives a "home teacher" diploma
1909
Rozpoczyna studia jako hospitantka na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Po dwóch latach rezygnuje ze studiów z powodów zdrowotnych
She begins her studies as “a free listener” at the Faculty of Philosophy of the Jagiellonian University in Krakow. After two years, she resigns from her studies for health reasons
Międzynarodowy Fakultet Pedologiczny w Brukseli (1912–1914)
Siedziba Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli przy rue de la Culture 69, zorganizowanego w 1912 roku przez prof. Józefę Joteyko, pod opiekuńczym patronatem kilkudziesięciu wybitnych uczonych, w tym również polskich, m.in. Kazimierza Twardowskiego oraz Michaliny Stefanowskiej. Maria Grzegorzewska studiowała tu od października 1913 roku do wybuchu I wojny światowej. Fakultet był pierwowzorem Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, założonego przez Grzegorzewską w 1922 roku.
Źródło: Berggruen, J. (1929). Uwagi o organizacji Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli. W: Józefa Joteyko. Księga pamiątkowa poświęcona jej życiu i działalności (s. 88–96). Warszawa: Odbitka z Polskiego Archiwum Psychologii. Związek Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, t. II, 2–4.
International Faculty of Pedology in Brussels (1912–1914)
The International Faculty of Pedology in Brussels at 69 rue de la Culture established in 1912 by Prof Józefa Joteyko under a patronage of several dozen eminent scholars, including Polish ones, such as Kazimierz Twardowski and Michalina Stefanowska. Maria Grzegorzewska studied there from October 1913 until the outbreak of World War I. The faculty was the model for the National Institute of Special Education, founded by Grzegorzewska in 1922.
Source: Berggruen, J. (1929). Uwagi o organizacji Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli. W: Józefa Joteyko. Księga pamiątkowa poświęcona jej życiu i działalności (s. 88–96). Warszawa: Odbitka z Polskiego Archiwum Psychologii. Związek Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, t. II, 2–4.
Maria Grzegorzewska w czasie studiów w Brukseli i Paryżu
W latach 1912–1914 Maria Grzegorzewska studiowała na Międzynarodowym Fakultecie Pedologicznym w Brukseli. W 1914 roku rozpoczęła studia na Wydziale Humanistycznym (Faculté des Lettres) na paryskiej Sorbonie. Grzegorzewska pod kierunkiem Józefy Joteyko oraz zgromadzonych wokół niej wybitnych filozofów i psychologów nie tylko weszła w świat nauk pedagogicznych, psychologicznych i społecznych, lecz również zaczęła dostrzegać sens i wartość pracy naukowej, co ukierunkowało jej dalsze życie osobiste i zawodowe.
Nr inw. MUZ.FOT.3704
Maria Grzegorzewska during her studies in Brussels and Paris
In 1912–1914, Maria Grzegorzewska studied at the International Faculty of Pedology in Brussels. In 1914, she began studying at the Faculty of Humanities (Faculté des Lettres) at the Sorbonne in Paris. Grzegorzewska, under the supervision of Józefa Joteyko and outstanding philosophers and psychologists gathered around her, not only entered the world of pedagogical, psychological and social sciences but also began to see the point and value of academic work, which shaped her further personal and professional life.
Nr inw. MUZ.FOT.3704
1913
Na zaproszenie prof. Józefy Joteyko wyjeżdża na studia do Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli, które przerywa wybuch I wojny światowej
At the invitation of prof. Józefa Joteyko, she travels to Brussels to study at the International Faculty of Pedology. The studies were interrupted by the outbreak of World War I
1914
Okrętem wojennym dociera do Paryża, gdzie rozpoczyna studia na Sorbonie
She reaches Paris on a warship; when in Paris, she begins her studies at the Sorbonne
Strona tytułowa doktoratu Marii Grzegorzewskiej, wydanego w j. francuskim „Studium z zakresu wrażeń estetycznych. Badania z zakresu estetyki eksperymentalnej prowadzone wśród dzieci szkół brukselskich”, obronionego w 1916 roku na Sorbonie
Polską i francuską wersję językową pracy doktorskiej Marii Grzegorzewskiej wydano nakładem Wydawnictwa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
Nr inw. MUZ.PUBL.1382
Title page of Maria Grzegorzewska's doctoral dissertation, published in French, "Study in the field of aesthetic impressions. Research in experimental aesthetics conducted among children from Brussels schools", defended in 1916 at Sorbonne University
The Polish and French language versions of Maria Grzegorzewska’s doctoral dissertation were published by the Maria Grzegorzewska University Publishing House in Warsaw.
Nr inw. MUZ.PUBL.1382
1916
Uzyskuje stopień doktora na Sorbonie na Wydziale psychologicznym
She obtains a doctoral degree at the Faculty of Psychology of the Sorbonne
„Roczniki Polskiej Ligi Nauczania”, 1918
Komunikat wygłoszony przez Marię Grzegorzewską na posiedzeniu Polskiej Ligi Nauczania w Paryżu w dniu 5 maja 1918 roku pt. „O konieczności zorganizowania specjalnego szkolnictwa dla dzieci anormalnych w Polsce”, opublikowany został na łamach Roczników Polskiej Ligii Nauczania, tom 1, zeszyt 3–4, s. 107–114.
Nr inw. MUZ.PUBL.1719
“Annals of the Polish Teaching League”, 1918
Speech given by Maria Grzegorzewska at the meeting of the Polish Teaching League in Paris on May 5, 1918 entitled "On the need to organize special education for abnormal children in Poland" was published in Annals of the Polish Teaching League, volume 1, issue 3–4, pp. 107–114.
Nr inw. MUZ.PUBL.1719
1918
W Rocznikach Polskiej Ligi Nauczania w Paryżu publikuje swój pierwszy tekst, w którym postuluje objęcie uczniów z niepełnosprawnościami specjalną edukacją w niepodległej Polsce
W 1918 roku Józefa Joteyko oraz Maria Grzegorzewska, które żyły nadzieją na powrót do wolnej Polski, powołały w Paryżu Polską Ligę Nauczania i Wychowania, ukierunkowaną na gromadzenie polskiego dorobku w dziedzinie pedagogiki. Organem wykonawczym tej organizacji były Roczniki Polskiej Ligi Nauczania.
She publishes her first paper in the Annals of the Polish Teaching League in Paris, in which she calls for special education for students with disabilities in independent Poland
In 1918, Józefa Joteyko and Maria Grzegorzewska, who both hoped to return to free Poland, established the Polish Teaching and Upbringing League in Paris, aimed at collecting Polish achievements in the field of pedagogy. An executive body of this organisation was The Annals of the Polish Teaching League.
1919
Wraca do Polski. Zostaje referentką, a następnie starszym wizytatorem w Wydziale Szkół Specjalnych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie
In 1919 she returned to Poland, where she becomes a clerk and then a senior inspector at the Special Schools Department at the Ministry of Religious Affairs and Public Education in Warsaw
Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego przy al. Szucha 25 przed 1939 rokiem
W latach 1919–1921 Grzegorzewska bierze udział w kształceniu nauczycieli szkół i zakładów specjalnych do pracy z „dziećmi niedorozwiniętymi i z wadami charakteru” w ramach kursów i Seminarium Pedagogiki Specjalnej organizowanych przez władze oświatowe w Warszawie i w Łodzi. W 1921 r. kieruje Seminarium Pedagogiki Specjalnej, które mieści się w gmachu Instytutu Głuchoniemych przy Placu Trzech Krzyży 6 w Warszawie.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ministerstwo_Wyznań_Religijnych_i_Oświecenia_Publicznego
Ministry of Religious Affairs and Public Education, al. J. Ch. Szucha 25, before 1939
In 1919–1921 Grzegorzewska traines the teachers of schools and special institutions to work with "underdeveloped children and children with character defects" as a part of courses and Special Pedagogy Seminars organised by the educational authorities in Warsaw and Łódź. In 1921, she headed the Special Education Seminar, which was located in the building of the Institute of the Deaf at Plac Trzech Krzyży 6 in Warsaw.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ministerstwo_Wyznań_Religijnych_i_Oświecenia_Publicznego
1922
Staje na czele nowoutworzonego Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (PIPS) w Warszawie i kieruje nim aż do śmierci w 1967 roku
She becomes a head of a newly established State Institute for Special Pedagogics (PIPS) in Warsaw. She runs it until her death in 1967
Studentki PIPS z roku 1923/1924 na stopniach internatu zwanego Pałacykiem, należącego do Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych przy pl. Trzech Krzyży 4/6 w Warszawie
A oto jak swój pobyt na studiach wspominała Bolesława Walentówna, dzięki której do naszych czasów zachowała się fotografia pierwszej siedziby uczelni: „Odległe to czasy. Pamiętam mój wyjazd z Sosnowca do Warszawy. Koleżanki żegnały mnie z podziwem. Było to dla nich równoznaczne ze wstąpieniem do klasztoru. «Jedzie uczyć głuchych». Przygodni podróżni w pociągu patrzyli na mnie z szacunkiem. Takie to były czasy. Nauczyciel w szkole specjalnej urastał w oczach społeczeństwa do roli bohatera” (Arch. APS). Wśród znakomitych wykładowców Walentówna wymieniła dwie osoby – dr. Janusza Korczaka, którego wszyscy bardzo kochali i z wielką radością oczekiwali jego wykładów, oraz prof. Marię Grzegorzewską, której wykłady były „mówione sercem. Jeden taki wykład wspominam często. Mówiła P. Dr Grzegorzewska o dobroci i zakończyła słowami: «Nie wiedza. Nie bogactwo, zaszczyty liczą się w życiu, ale zwykła dobroć ludzka, to największa wartość». Na sali była cisza, tylko wstydliwie cicho słychać było szloch. I ten wykład pomógł mi nieraz w pracy z dziećmi” (Arch. APS).
Nr inw. MUZ.FOT.3723
PIPS students from 1923-1924 on the steps of the hall of residence called Pałacyk, belonging to the Institute of the Deaf and Blind at 4/6 Trzech Krzyży Square in Warsaw
And here is how Bolesława Walentówna recalled her stay at university. Thanks to her, a photograph of the first building of the university has been preserved to our times: "These are distant times. I remember my departure from Sosnowiec to Warsaw. My friends bid me goodbye with admiration. For them, it was equivalent to entering a monastery. "She's going to teach the deaf." Fellow passengers on the train looked at me with respect. Those were the times. A teacher in a special school grew up in the eyes of society to the role of a hero" (the Maria Grzegorzewska University Archives). Among the excellent lecturers, Walentówna mentioned two people – doctor Janusz Korczak, whom everyone loved dearly and eagerly awaited his lectures, and professor Maria Grzegorzewska, whose lectures were "given with the heart". There is one lecture I think about often. Grzegorzewska spoke about kindness and ended with the words, 'They do not know. It is not wealth or honours that count in life, but simple human kindness is the greatest value.' The room was silent except for the embarrassing sound of sobs. And this lecture helped me many times in my work with children.' (the Maria Grzegorzewska University Archives).
Nr inw. MUZ.FOT.3723
Życiorys Marii Grzegorzewskiej, rękopis
Brudnopis życiorysu Marii Grzegorzewskiej z roku 1950 z licznymi, wprowadzonymi przez nią poprawkami. Wszystkie informacje podane przez Marię Grzegorzewską, poza jej datą urodzenia (jak wynika z badań dr Anny Hryniewickiej, urodziła się rok wcześniej niż podawała – w 1887 roku) są zgodne z dotychczasowymi ustaleniami naukowymi dotyczącymi jej życia i działalności. Maria Grzegorzewska podaje, że od września 1922 r. była etatowym dyrektorem PIPS.
Nr inw. MUZ.OSOB.1385
Biography of Maria Grzegorzewska, manuscript
A draft of Maria Grzegorzewska's biography from 1950 with many corrections made by her. All information provided by Maria Grzegorzewska, apart from her date of birth (according to the research of PhD Anna Hryniewicka, she was born a year earlier than stated – in 1887), is consistent with the current findings regarding her life and work. Maria Grzegorzewska said that she had been a full-time director of PIPS since September 1922.
Nr inw. MUZ.OSOB.1385
1924 –1939
Maria Grzegorzewska prowadzi intensywną działalność naukową, dydaktyczną, organizacyjną, edytorską
Maria Grzegorzewska conducts an intensive scientific, didactic, organisational and editorial activity
Tom I (rok 1924/25) kwartalnika „Szkoła Specjalna”
Na czele redakcji periodyku przez wiele lat stała Maria Grzegorzewska. Było to pierwsze tego typu czasopismo naukowe, wydawane przez Sekcję Szkolnictwa Specjalnego Związku Nauczycielstwa Polskiego, dedykowane szeroko pojętej problematyce kształcenia specjalnego w Polsce w okresie międzywojennym i powojennym. Obecnie czasopismo wydawane jest przez Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Nr inw. MUZ.PUBL.3528
Volume I (1924/25) of the quarterly journal "Special School"
Maria Grzegorzewska was a chief editor of the periodical “Special School” for many years. It was the first academic journal of this type, published by the Special Education Section of the Polish Teachers' Union, dedicated to the broadly understood issues in special education in Poland in the interwar and post-war periods. Currently, the journal is published by the Maria Grzegorzewska University Publishing House.
Nr inw. MUZ.PUBL.3528
Powstanie i działalność Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (PIPS) w okresie międzywojennym. W 1922 roku roczne kursy rozpoczęło 25 nauczycieli. Do 1939 roku kształcenie ukończyło 710 nauczycieli.
Establishment and activity of the State Institute for Special Pedagogics (PIPS) in the interwar period
Siedziba PIPS w latach 1922-1929, mieszcząca się w gmachu Instytutu Głuchoniemych, Plac Trzech Krzyży 6 w Warszawie
Instytut Głuchoniemych założony w 1817 roku z inicjatywy ks. Jakuba Falkowskiego. Początkowo mieścił się w Pałacu Kazimierzowskim na terenie na terenie Uniwersytetu Warszawskiego oraz w domu sióstr wizytek przy Krakowskim Przedmieściu. Od roku 1927 roku do chwili obecnej stałą siedzibą Instytutu, pełniącego funkcję ośrodka szkolno-wychowawczego dla dzieci i młodzieży z wadami słuchu i mowy, jest gmach przy placu Trzech Krzyży. Z jego pomieszczeń w latach 1922–1929 korzystał Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej.
Źródło: Fot. ze zb. Zarządu Miejskiego, Sekcja Planowania, Referat Gabarytów https://www.warszawa1939.pl/architektura/referat-gabarytow?tid=18237
The seat of PIPS in the years 1922-1929, located in the building of the Institute of the Deaf, Plac Trzech Krzyży 6 in Warsaw
The Institute of the Deaf was founded in 1817 upon an initiative of priest Jakub Falkowski. Initially, the Institute was located in the Kazimierzowski Palace on the premises of the University of Warsaw and in the house of the Visitation Sisters at Krakowskie Przedmieście. A building at Plac Trzech Krzyży has been a permanent location of the Institute since 1927. It serves as a school and educational center for children and youth with hearing and speech impairment. Its rooms were used by the State Institute for Special Pedagogics in the years 1922–1929.
Source: Fot. ze zb. Zarządu Miejskiego, Sekcja Planowania, Referat Gabarytów https://www.warszawa1939.pl/architektura/referat-gabarytow?tid=18237
Pierwszy Statut Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej z 4 lipca 1922 roku
Podstawowym zadaniem PIPS było kształcenie i dokształcanie czynnych zawodowo nauczycieli-wychowawców „dzieci głuchych, niewidomych, upośledzonych umysłowo, upośledzonych moralnie i kalekich” oraz „prowadzenie badań naukowych w różnych dziedzinach szkolnictwa specjalnego, a w szczególności nad ulepszaniem metod nauczania i wychowania dzieci anormalnych” oraz „dalsze kształcenie nauczycieli szkół zwykłych w specjalnych kierunkach pracy, będącej zadaniem Instytutu” (Statut PIPS, paragraf 1.).
Źródło: http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=16360
The first Statute of the State Institute for Special Pedagogics of 4 July, 1922
The basic task of PIPS was to educate and train professionally active teachers: " for deaf, blind, mentally handicapped, morally handicapped and disabled children" and "to conduct scientific research in various fields of special education, in particular research related to improving teaching methods and upbringing of abnormal children” as well as “further education of ordinary school teachers in special fields of work, covered by the Institute’s scope” (PIPS Statute, paragraph 1.).
Source: http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=16360
Maria Grzegorzewska w gronie słuchaczy i wykładowców PIPS w 1925/1926
W drugim rzędzie od lewej siedzą: Aleksander Manczarski, Jadwiga Skalska-Raczyńska, Tytus Benni, Michał Wawrzynowski, Aniela Stefanowicz, Maria Grzegorzewska, Władysława Weychert-Szymanowska, Janusz Korczak, Tadeusz Jaroszyński, Władysław Jarecki, Władysław Sterling, Jakub Segał. Wśród pierwszych wykładowców Instytutu znaleźli się wybitni naukowcy, lekarze, psychiatrzy, neurolodzy, w tym: Maria Grzegorzewska (organizacja szkolnictwa specjalnego, dzieje nauczania niewidomych), Józefa Joteyko (psychologia), Tytus Benni (fonetyka), Janusz Korczak (zasady wychowania w internatach), Jan Hellmann (metodyka nauczania rachunków), Władysław Sterling (psychopatologia dziecka), Witold Łuniewski (psychopatia), Władysław Jarecki (zaburzenia mowy), Marja Librachowa (metodyka pogadanek), Felicja Łuniewska (higiena i anatomia), Tadeusz Mayzner (śpiew), Aleksander Mogilnicki (sądy dla nieletnich, ustawodawstwo), Tadeusz Jaroszyński (dział moralnie zaniedbanych), Zofia Raczyńska (rysunek), Stanisław Sedlaczek (rozwój fizyczny dziecka), Jakób Segał (filozofia), Helena Zbrzezińska (metodyka nauczania głuchoniemych), Konrada Romiszewska (sekretarz Instytutu), Adela Stefanowicz-Moskiewiczowa (metodyka nauczania anormalnych), Marian i Feliks Wojnarowicz (nauczyciele „slojdu”). Spośród wykładowców Instytutu w II RP szczególnie zasłużyli się: Tytus Benni, Stanisław Bytnar, Anna Gotinowa, Felicja Felhorska, Halina Jankowska, Władysław Jarecki, Tadeusz Jaroszyński, Janusz Korczak, Witold Łuniewski, Aleksander Manczarski, Tadeusz Mayzner, Stanisław Rychliński, Stanisław Sedlaczek, Jakub Segał, Adela Stefanowicz-Moskowiczowa, Władysław Sterling oraz Michał Wawrzynowski.
Nr inw. MUZ.FOT.3705
Maria Grzegorzewska among students and lecturers of PIPS in 1925/1926
Second row from the left (seated): Aleksander Manczarski, Jadwiga Skalska-Raczyńska, Tytus Benni, Michał Wawrzynowski, Aniela Stefanowicz, Maria Grzegorzewska, Władysława Weychert-Szymanowska, Janusz Korczak, Tadeusz Jaroszyński, Władysław Jarecki, Władysław Sterling, Jakub Segał. Among the first lecturers of the Institute were outstanding scientists, doctors, psychiatrists, neurologists, including: Maria Grzegorzewska (organization of special education, history of teaching the blind), Józefa Joteyko (psychology), Tytus Benni (phonetics), Janusz Korczak (principles of education in boarding schools) , Jan Hellmann (methodology of teaching calculus), Władysław Sterling (child psychopathology), Witold Łuniewski (psychopathy), Władysław Jarecki (speech disorders), Marja Librachowa (teaching methodology), Felicja Łuniewska (hygiene and anatomy), Tadeusz Mayzner (singing), Aleksander Mogilnicki (juvenile courts, legislation), Tadeusz Jaroszyński (department of the morally neglected), Zofia Raczyńska (drawing), Stanisław Sedlaczek (physical development of a child), Jakób Segał (philosophy), Helena Zbrzezińska (methodology of teaching the deaf), Konrada Romiszewska (secretary Institute), Adela Stefanowicz-Moskiewiczowa (methodology of teaching abnormals), Marian and Feliks Wojnarowicz (teachers of the "slojd"). Among the lecturers of the Institute in the Second Republic of Poland, the following were particularly distinguished: Tytus Benni, Stanisław Bytnar, Anna Gotinowa, Felicja Felhorska, Halina Jankowska, Władysław Jarecki, Tadeusz Jaroszyński, Janusz Korczak, Witold Łuniewski, Aleksander Manczarski, Tadeusz Mayzner, Stanisław Rychliński, Stanisław Sedlaczek, Jakub Segał, Adela Stefanowicz-Moskowiczowa, Władysław Sterling and Michał Wawrzynowski.
Nr inw. MUZ.FOT.3705
„Psychologia niewidomych”, 1926
Strona tytułowa ogromnej monografii Marii Grzegorzewskiej poświęconej psychologii niewidomych, wydanej po raz pierwszy w 1926 roku nakładem Towarzystwa Pedagogicznego. Zainteresowanie tym najtrudniejszym działem psychologii, który podobnie jak cała psychologia był wówczas dziedziną bardzo młodą (w latach 20. XX wieku ukazały się zaledwie cztery publikacje, w tym jedna Grzegorzewskiej), nastąpiło u niej pod wpływem bezpośredniego zetknięcia się z tą problematyką w szpitalu w Bicêtre pod Paryżem. Wtedy też uznała, że wyrównywanie krzywd osobom upośledzonym i niedostosowanym stanie się nakazem jej życia. W latach 1924–1939 Maria Grzegorzewska zakłada czasopismo "Szkoła Specjalna"(1924), organizuje i kieruje Sekcją Szkolnictwa Specjalnego Związku Nauczycielstwa Polskiego Szkół Powszechnych (1924), wydaje „Psychologię niewidomych” (1926), organizuje dwa ogólnopolskie zjazdy nauczycieli szkół specjalnych (1925 i 1934), kieruje wspólnie z prof. Władysławem Radwanem Państwowym Instytutem Nauczycielskim (1930–1935), wyjeżdża na staże naukowe do Francji i Belgii (1931–1932), bierze udział w Międzynarodowym Kongresie Esperantystów (1937), I Ogólnopolskim Kongresie Dziecka (1938) i III Kongresie Belgijskiej Rady Nauczania (1938). Zostaje członkiem Wydziału Wykonawczego Międzynarodowego Towarzystwa Pedagogiki Leczniczej w Zurychu (1937).
Nr inw. MUZ.PUBL.3713
"Psychology of the Blind", 1926
A title page of Maria Grzegorzewska's comprehensive monograph on the psychology of the blind, first published in 1926 by the Pedagogical Society. Her interest in this most difficult branch of psychology, which, like psychology itself, was then a very new field (only four publications were released in the 1920s, including one by Grzegorzewska), was influenced by her direct contact with this issue in the hospital in Bicêtre near Paris. It was then that she decided that compensation for the disabled and maladjusted would become her life's imperative.
Nr inw. MUZ.PUBL.3713
Siedziba PIPS i Państwowego Instytutu Nauczycielskiego prowadzonych przez Marię Grzegorzewską w latach 1929-1935, Aleje Ujazdowskie 20 w Warszawie
Nr inw. MUZ.FOT.3714
The seat of PIPS and the State Teachers' Institute led by Maria Grzegorzewska in the years 1929-1935, Aleje Ujazdowskie 20 in Warsaw
Nr inw. MUZ.FOT.3714
Maria Grzegorzewska ze studentami w drodze na praktyki, Nowy Targ, 1936
W dziedzinie pedeutologii Maria Grzegorzewska kontynuowała najlepsze tradycje pedagogiki polskiej, zmierzające do zapewnienia zawodowi nauczycielskiemu rangi odpowiadającej jego funkcji społecznej. Potwierdzają to prace organizacyjne, koncepcje i ideologia zakładów kształcenia nauczycieli, którymi kierowała, oraz jej dorobek piśmienniczy i naukowy. Wielką wagę przywiązywała również do praktyk studenckich.
Nr inw. MUZ.FOT.3636
Students in the company of Maria Grzegorzewska on their way to do work experience, Nowy Targ, 1936
In the field of pedeutology, Maria Grzegorzewska continued the best traditions of Polish pedagogy, aimed at ensuring the teaching profession a rank corresponding to its social function. It is confirmed by the organisational work, concepts and ideology of teacher training institutions she headed, as well as her writing and scientific achievements. She also paid particular attention to work experience.
Nr inw. MUZ.FOT.3636
Siedziba PIPS w latach 1935-1939, ul. 3 Maja 18 w Warszawie. W otwartych oknach słuchacze ostatniego przedwojennego rocznika PIPS
Ostatnia przedwojenna siedziba PIPS mieściła się na Powiślu w budynku przy ul. 3 Maja 18 i składała się z 41 pomieszczeń mieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej 1450 m. kw., położonych na I, II oraz III piętrze i przeznaczonych na sale wykładowe, szkołę ćwiczeń, poradnie i internat dla słuchaczy oraz mieszkanie dla Marii Grzegorzewskiej. W czasie Powstania Warszawskiego budynek wraz z całym wyposażeniem oraz zbiorami Instytutu zostały bezpowrotnie zniszczone.
Nr inw. Sygn. 530/1, s. 4
The seat of PIPS in the years 1935-1939, 3 Maja 18 Street in Warsaw. In the open windows, students of the last pre-war year study
The last pre-war location of PIPS was in Powiśle, in the building at 18 3rd Maj Street, and consisted of 41 living quarters with a total usable area of 1,450 square meters, located on the 1st, 2nd and 3rd floors. They were intended for lecture halls, a training school, counselling centres and a hall of residence for students, as well as an apartment for Maria Grzegorzewska. During the Warsaw Uprising, the building with all the facilities and resources of the Institute was permanently destroyed.
Nr inw. Sygn. 530/1, s. 4
1939–1945
Nie zaprzestaje pracy pedagogicznej i naukowej. Działa w konspiracji pod pseudonimem „Narcyza”
She continues her teaching and research activities. She works in the conspiracy under the alias "Narcissus"
Generalgouvernement Kennkarte (Generalne Gubernatorstwo Karta rozpoznawcza) Marii Grzegorzewskiej wydana 28 września 1942 roku przez władze GG ze śladem usunięcia pieczęci ze swastyką. Dokumenty tego typu były obowiązkowe na terenach administrowanych przez niemieckie władze okupacyjne w latach 1939–1945
W okresie okupacji niemieckiej Maria Grzegorzewska pracowała w Szkole Specjalnej nr 177 przy ul. Tarczyńskiej 27 w Warszawie. Uczestniczyła w tajnych pracach oświatowych Delegatury Rządu Polskiego w Wydziale Kształcenia Nauczycieli. Współpracowała z konspiracyjną Wolną Wszechnicą Warszawską, Ludowym Instytutem Oświaty i Kultury oraz z tajnym Instytutem Pedagogicznym Związku Nauczycielstwa Polskiego. Współtworzyła konspiracyjne programy samokształcenia dla nauczycieli w oflagach. Od 1942 roku była referentką działu kształcenia nauczycieli w Głównej Komisji Planowania w Departamencie Oświaty i Kultury. Pod kierownictwem prof. Stefana Baleya prowadziła tajne studium kształcenia nauczycieli dla blisko stu słuchaczy w 17 kompletach organizowanych w ramach Tajnej Organizacji Nauczycielskiej (TON). W czasie wojny obronnej była pielęgniarką w szpitalu wojskowym przy ul. Nowowiejskiej w Warszawie. Była członkinią Głównego Komitetu Pomocy Żydom, posługiwała się pseudonimem „Narcyza”. Z ramienia Czerwonego Krzyża (patrol sanitarny) brała udział w Powstaniu Warszawskim. Aresztowana w dniu 10 sierpnia 1944 roku przy ul. Kaliskiej 17 w pobliżu konspiracyjnego składu materiałów sanitarnych. Więziona przy ul. Grójeckiej 95 na terenie tzw. „Zieleniaka”. Następnie wysłana do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd zbiegła do Zalesia. Tam podjęła pracę w szkole powszechnej zorganizowanej przez Helenę i Władysława Radwanów oraz Ewę Krauze przy ul. Anny Jagiellonki 10. Podczas okupacji mieszkanie Grzegorzewskiej przy ul. Ursynowskiej 14/3 w Warszawie uległo całkowitemu zniszczeniu. Spłonęły rękopisy jej prac, w tym drugi tom „Psychologii niewidomych” (pierwszy wydała w 1926 roku) oraz książka z pedeutologii poświęcona osobowości nauczycielskiej. Tematykę tyflopedagogiczną i pedeutologiczną podejmowała po zakończeniu wojny wielokrotnie, publikując prace zwarte i artykuły naukowe. Ponieważ w czasie II wojny światowej Grzegorzewska przepracowała 4 lata (1941–1945) w ramach tajnego nauczania, po zakończeniu wojny do wysługi lat zaliczono jej 8 lat, 1 miesiąc i 2 dni (mnożnik x 2).
Nr inw. MUZ.OSOB.1358
The General Governorate Identity Card of Maria Grzegorzewska issued on 28 September 1942 with a mark of removing the swastika seal. Documents of this type were obligatory in the territories administered by the German occupation authorities in 1939–1945
During the German occupation, Maria Grzegorzewska worked at the Special School No. 177 at 27 Tarczyńska Street in Warsaw. She participated in secret educational works of the Polish Government Delegation in the Department of Teachers’ Education. She collaborated with the underground Free University of Warsaw, the People's Institute of Education and Culture and the secret Pedagogical Institute of the Polish Teachers' Union. She co-created underground self-education programs for teachers in oflags. From 1942, she was a clerk of the teacher training department at the Main Planning Commission in the Department of Education and Culture. Under the leadership of prof. Stefan Baley, she conducted a clandestine teacher education study for nearly a hundred students in 17 sets organized as part of the Secret Teacher Organization (TON). During the defensive war, she was a nurse in a military hospital at Nowowiejska Street in Warsaw. She was a member of the Main Committee to Aid Jews, she used the pseudonym “Narcissus”. On behalf of the Red Cross (sanitary patrol) she took part in the Warsaw Uprising. She was arrested on August 10, 1944 at 17 Kaliska Street, near the underground sanitary supplies warehouse and imprisoned at 95 Grójecka Street in the so-called "Zieleniak". Then she was sent to a transit camp in Pruszków, from where she escaped to Zalesie. There, she started working in a public school organized by Helena and Władysław Radwan and Ewa Krauze at 10 Anny Jagiellonki Street. During the German occupation, Grzegorzewska's apartment at 14/3 Ursynowska Street in Warsaw was completely destroyed. The manuscripts of her works were burnt, including the second volume of "The Psychology of the Blind" (she published the first one in 1926) and a book on pedeutology devoted to the teacher's personality. After the end of the war, she took up the subject of typhlopedagogy and pedeutology many times, publishing books and scientific articles. During the World War II Grzegorzewska worked for 4 years (1941-1945) in clandestine teaching; after the end of the war, her seniority counted for 8 years, 1 month and 2 days (multiplier x 2).
Nr inw. MUZ.OSOB.1358
Losy wojenne PIPS we wspomnieniach Marii Grzegorzewskiej
W wyniku bombardowania całkowitemu zniszczeniu uległ gmach Instytutu przy ul. 3. Maja 18 w Warszawie, w tym niemal cały księgozbiór i pomoce naukowe, wyposażenie Muzeum Szkolnictwa Specjalnego oraz szkoły ćwiczeń i innych pracowni. Księgozbiór Instytutu w 1929 roku obejmował ok. 2,7 tys. pozycji. W 1945 roku było ich niespełna 500. W trakcie działań wojennych śmierć poniosły co najmniej 64 osoby związane z Instytutem (wykładowcy, personel, wychowankowie PIPS), w tym: dr Halina Jankowska, dr Janusz Korczak, dr Witold Łuniewski, dr Stanisław Rychliński, dr Jakub Segał, dr Władysław Sterling, Michał Wawrzynowski, Stanisław Bytnar, Konrada Remiszewska, Maria Szubertowa, Jerzy Laskowski, Zygmunt Kurletto, Aleksander Manczarski, Stanisław Bytnar.
The wartime fate of PIPS in the memories of Maria Grzegorzewska
As a result of the bombing, the building of the Institute at 18 3rd Maja Street in Warsaw was completely destroyed, including almost the entire book collection and teaching aids, the equipment of the Special Education Museum, as well as the exercise school and other laboratories. In 1929 the book collection of the Institute included about 2.7 thousand books. In 1945 there were less than 500 of them remaining. During the war, at least 64 people related to the Institute (lecturers, staff, PIPS students) died, including: Dr. Halina Jankowska, Dr. Janusz Korczak, Dr. Witold Łuniewski, Dr. Stanisław Rychliński, Dr. Jakub Segał, Dr. Władysław Sterling , Michał Wawrzynowski, Stanisław Bytnar, Konrada Remiszewska, Maria Szubertowa, Jerzy Laskowski, Zygmunt Kurletto, Aleksander Manczarski, Stanisław Bytnar.
1945
Wznowienie działalności PIPS
Resumption of PIPS activities
Strona tytułowa pierwszego powojennego wydania „Szkoły Specjalnej” (tom XVI, numer 1/4, październik – sierpień 1946/1947), informującego o wojennych losach PIPS i planach jego odbudowy
Nr inw. MUZ.PUBL.3654
A title page of the first post-war edition of "Special School" (volume XVI, number 1/4, October - August 1946/1947), informing about the wartime fate of PIPS and plans for its reconstruction
Nr inw. MUZ.PUBL.3654
Maria Grzegorzewska z wykładowcami i studentami z 1946/1947 przed siedzibą PIPS przy ul. Smulikowskiego 6/7 w Warszawie
W latach 1945–1948 Instytut korzystał z pomieszczeń w gmachu ZNP na warszawskim Powiślu. W 1948 r. uzyskał własną siedzibę przy ul. Spiskiej 16, która do dzisiaj jest częścią składową APS. W 1959 roku Instytut powiększył się o gmach przy ul. Szczęśliwickiej 40 (bud. A), w latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku dobudowano obiekty: B i C, a w latach 2020–2022 obiekt D.
Nr inw. MUZ.FOT.3707
Maria Grzegorzewska with lecturers and students from 1946/1947 in front of the PIPS building at 6/7 Smulikowski Street in Warsaw
In 1945–1948, the Institute used rooms in the Polish Teachers' Union building in Powiśle. In 1948, it got its own seat at 16 Spiska Street, which is still a part of the university. In 1959, the Institute expanded with a building located at 40 Szczęśliwicka Street (building A). In the 1990s and at the beginning of the 21st century, buildings B and C were added, and in the years 2020-2022, building D.
Nr inw. MUZ.FOT.3707
14 maja 1945 roku Maria Grzegorzewska ponownie staje na czele PIPS i kieruje Instytutem do 1967 roku
May 14, 1945 Maria Grzegorzewska again becomes the head of PIPS and manages the Institute until 1967
Odpis pisma Ministerstwa Oświaty mianujący Marię Grzegorzewską na stanowisko dyrektorki PIPS z dn. 29 maja 1945 roku
Nr inw. MUZ.KADR.M Ośw.1457
35. Copy of a letter from the Ministry of Education appointing Maria Grzegorzewska to the position of director of PIPS of May 29, 1945
Nr inw. MUZ.KADR.M Ośw.1457
Strona tytułowa pierwszego powojennego wydania „Szkoły Specjalnej” (tom XVI, numer 1/4, październik – sierpień 1946/1947), informującego o wojennych losach PIPS i planach jego odbudowy
W pierwszym powojennym numerze czasopisma zostały zamieszczone informacje m.in. o stratach materialnych i personalnych poniesionych przez PIPS (kadra, słuchacze, personel) wraz z opisem okoliczności tragicznej śmierci osób związanych z PIPS, które zostały zamordowane przez okupanta.
Nr inw. MUZ.PUBL.3654
A title page of the first post-war edition of "Special School" (volume XVI, number 1/4, October - August 1946/1947), informing about the wartime fate of PIPS and plans for its reconstruction
The first post-war issue of the journal included information on, among others, material and human losses (teaching and administrative staff, students) suffered by PIPS along with a description of the circumstances of the tragic death of people associated with PIPS who were murdered by the occupant.
Nr inw. MUZ.PUBL.3654
List Ministerstwa Oświaty z 1945 roku w sprawie reaktywowania uczelni
Formalna decyzja o wznowieniu pracy Instytutu zapadła w połowie maja 1945 r. (Dz. Urz. Min. Ośw., 1945, nr 4, poz.193). Faktycznie zajęcia zaczęły się jesienią 1945 r. w gmachu ZNP przy ul. Smulikowskiego 6/8 w Warszawie.
Nr inw. MUZ.KADR.1460
Letter from the Ministry of Education of 1945 on the reactivation of the university
The formal decision to resume the work of the Institute was made in mid-May 1945 (Official Journal of the Ministry of Education, 1945, No. 4, item 193). In fact, classes began in the fall of 1945 in the building of the Polish National Union at 6/8 Smulikowski Street in Warsaw.
Nr inw. MUZ.KADR.1460
1946
Wznawia wydawanie czasopisma „Szkoła Specjalna” i w tym samym roku rozpoczyna wydawanie cyklu „Listów do Młodego Nauczyciela”
She resumes publishing of the journal "Special School" and in the same year begins publishing the series "Letters to a Young Teacher"
Strona tytułowa pierwszego wydania „Listów do Młodego Nauczyciela” (cykl II) z dedykacją
Maria Grzegorzewska wydała drukiem w sumie 24 listy zebrane w trzech cyklach: pierwszy (1946/47), drugi (1956) i trzeci (1960). Listy cieszyły się dużym uznaniem w środowiskach inteligenckich. Tematyka pedeutologiczna, obok tyflopedagogiki i pedagogiki specjalnej, stanowiła ważną część dokonań naukowych Marii Grzegorzewskiej.
Nr inw. MUZ.PUBL.637
Title page of the first edition of "Letters to the Young Teacher" (cycle 2) with a dedication
Maria Grzegorzewska published a total of 24 letters collected in three cycles: the first (1946/47), the second (1956) and the third (1960). The letters were highly appreciated among the intelligentsia. Pedeutology-related topics, along with education of the blind and special education, were an important part of Maria Grzegorzewska's academic achievements.
Nr inw. MUZ.PUBL.637
1948
Grzegorzewska otrzymuje mieszkanie służbowe w nowej siedzibie PIPS przy ul. Spiskiej 16
She is accommodated in a business apartment in the new PIPS headquarters at 16 Spiska Street
Własna siedziba PIPS przy ul. Spiskiej 16 w Warszawie, 1950
Nr inw. MUZ.FOT.3708
Maria Grzegorzewska in her apartment at 16 Spiska Street, Warsaw, 1950
Nr inw. MUZ.FOT.3750
Mieszkanie Marii Grzegorzewskiej przy ul. Spiskiej 16 w Warszawie
Jak pisała Zofia Małynicz, każdego, kto bywał w mieszkaniu Grzegorzewskiej lub w jej gabinecie „uderzała wymowa wyjątkowej atmosfery tych pomieszczeń, rzadko spotykany urok i niebanalność. Na ścianach pełno obrazów większych i mniejszych, reprodukcje arcydzieł sztuki, krajobrazów. Fotografie najbliższych […], półki książek – oprócz naukowych, które miały osobne miejsce, dzieła naszych romantyków, poezje, wybitniejsze utwory beletrystyki, albumy z reprodukcjami dzieł sztuki, architektury, parę zegarów, z których jeden pięknie wydzwaniał godziny, drobiazgi, z których każdy miał swoją historię i nieprzypadkowo znalazł się u Marii Grzegorzewskiej. I kwiaty – kwiaty cięte w dzbanach glinianych, zawsze bardzo ładnych, i całe okno zastawione doniczkami z przeróżnymi odmianami roślin”.
Nr inw. MUZ.FOT.3727
Maria Grzegorzewska's apartment at 16 Spiska Street in Warsaw
As Zofia Małynicz wrote, anyone who visited Grzegorzewska's apartment or her study was "struck by the unique atmosphere of these rooms, their rare charm and originality. The walls are full of larger and smaller paintings, reproductions of masterpieces and landscapes. Photographs of her loved ones […], shelves of books – apart from academic ones, which had a separate place, works of our Romantics, poetry, outstanding works of fiction, albums with reproductions of works of art, architecture, a couple of clocks, one of which beautifully chimed the hours, trinkets, each with its own story, didn't just happen to be in Maria Grzegorzewska's apartment. And flowers – cut flowers in always pretty clay jugs and the whole window filled with pots with various plants.
Nr inw. MUZ.FOT.3727
Maria Grzegorzewska walczy o przywrócenie Instytutowi rangi naukowej
Maria Grzegorzewska fights to restore a scientific rank of the Institute
Maria Grzegorzewska w swoim mieszkaniu na ul. Spiskiej 16, Warszawa, 1950
Nr inw. MUZ.FOT.3750
Maria Grzegorzewska in her apartment at 16 Spiska Street, Warsaw, 1950
Nr inw. MUZ.FOT.3750
1950
Degradacja PIPS do roli Studium Pedagogiki Specjalnej, pozbawiająca możliwości prowadzenia działalności naukowo-badawczej
Downgrading of PIPS to the role of State Special Pedagogy Study, depriving it of the possibility to conduct scientific and research activities
Zarządzenie ministra oświaty z dnia 14 marca 1950 r. w sprawie przekształcenia PIPS w Państwowe Studium Pedagogiki Specjalnej (Dz. Urz. Min. Ośw., 1950, nr 5, poz. 75)
Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej powstał w 1922 roku jako placówka naukowo-badawcza w obszarze pedagogiki specjalnej (zwanej wówczas leczniczą), zajmująca się kształceniem i dokształcaniem kadr pedagogicznych dla szkół i zakładów specjalnych w Polsce oraz prowadząca działalność w ramach pracowni i poradni. Na fali polityki oświatowej z lat 50. XX wieku (stalinizm) umniejszono rangę Instytutu, który na mocy nowego Statutu z 1950 roku został zredukowany do studium kształcenia nauczycieli. Jego poprzedni charakter i nazwę przywrócono w 1958 roku na mocy nowego statutu – obowiązującego do roku 1970 wieku, w którym przekształcono uczelnię w Wyższą Szkołę Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. W latach 1945–1955 Instytut ukończyło 960 nauczycieli. Od 1955 roku wydłużono kształcenie pedagogów specjalnych do dwóch lat.
Nr inw. MUZ.Akt.Pr.3663
Regulation of the Minister of Education of 14 March 1950 on the transformation of PIPS into the State Special Pedagogy Study (Journal of Laws of the Ministry of National Education, 1950, No. 5, item 75)
The State Institute for Special Pedagogics was established in 1922 as a research and development institution in special education (then called therapeutic), dealing with the education and training of teaching staff for schools and special institutions in Poland and conducting their activities within laboratories and clinics. On the wave of the educational policy of the 1950s, the rank of the Institute was downgraded and, under the new Statute of 1950, reduced to a teacher training college. Its previous character and name were restored in 1958 under a new statute - in force until 1970, when the university was transformed into the Maria Grzegorzewska State Institute of Special Pedagogics (Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjnej im. Maria Grzegorzewska).
Nr inw. MUZ.Akt.Pr.3663
1957-1960
Otrzymuje awans naukowy i jest wielokrotnie nagradzana za swoją działalność
W drugiej połowie lat pięćdziesiątych otrzymuje awans naukowy i za swoją działalność jest wielokrotnie nagradzana. W 1957 roku uzyskuje tytuł profesora zwyczajnego i obejmuje Katedrę Pedagogiki Specjalnej na Uniwersytecie Warszawskim w 1958 roku. Intensywnie angażuje się w działalność naukową i społeczną w kraju i zagranicą.
She receives a scientific promotion and is awarded many times for her activities
In the second half of the 1950s she received a scientific promotion as well as she received many awards for her activities. In 1957 she obtained a title of a full professor. In 1958 she took over the Department of Special Education at the University of Warsaw. She was intensively involved in scientific and social activities in Poland and abroad.
Uchwała Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki przyznająca Marii Grzegorzewskiej tytuł profesora zwyczajnego, 1957
Nr inw. MUZ.KADR.1458
Resolution of the Central Qualification Committee for Researchers awarding Maria Grzegorzewska the title of full professor, 1957
Nr inw. MUZ.KADR.1458
1958
Odznaczenie „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” (wraz z pisemnym potwierdzeniem Rady Państwa) nadane Marii Grzegorzewskiej w 1957 roku za „wybitne zasługi w okresie wieloletniej pracy nauczycielskiej”
Nr inw. MUZ.OSOB.1789
Badge of "Distinguished Teacher of Polish People's Republic" (along with written confirmation of the Council of State) awarded to Maria Grzegorzewska in 1957 for "outstanding achievements during her long-term teaching work"
Nr inw. MUZ.OSOB.1789
Przywrócenie Instytutowi rangi placówki naukowo-badawczej
Restoring the rank of a research and scientific unit to the Institute
W latach 1958–1960 Grzegorzewska kierowała Katedrą Pedagogiki Specjalnej w Uniwersytecie Warszawskim
W latach 1958–1960 Grzegorzewska kierowała Katedrą Pedagogiki Specjalnej w Uniwersytecie Warszawskim ustanowioną dla niej ad personam m.in. z inicjatywy prof. zw. dr hab. Ryszarda Wroczyńskiego. Społecznie angażowała się w działalność Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych. Współpracowała ze środowiskiem psychologów, psychiatrów, występowała w charakterze eksperta Ministerstwa Oświaty (była przewodniczącą Komisji Doradczej ds. Niewidomych) oraz Sejmu PRL (także komisji sejmowych). Od 1960 roku była w Prezydium Polskiego Towarzystwa do Walki z Kalectwem. W 1960 r. odbyła, wspólnie z Janiną Doroszewską, trzymiesięczną podróż naukową do: Rzymu, Paryża, Brukseli, Genewy, Yverdon. Zwiedziły 58 instytucji związanych z pracą na rzecz dzieci niepełnosprawnych. Wzięła udział w Międzynarodowym Zjeździe BIE (Buremu International de L’Enfance) w Genewie, poświęconym szkolnictwu specjalnemu.
Between 1958 and 1960, Grzegorzewska headed the Department of Special Education at the University of Warsaw,
Between 1958 and 1960, Grzegorzewska headed the Department of Special Education at the University of Warsaw, established for her ad personam, among others upon an initiative of prof. Ryszard Wroczyński. She was socially involved in the activities of the Polish Association of the Deaf and the Polish Association of the Blind. She cooperated with the environment of psychologists and psychiatrists, acted as an expert of the Ministry of Education (she was the chairwoman of the Advisory Committee for the Blind) and the Parliament of the People's Republic of Poland. From 1960 she was in the Presidium of the Polish Society for Combating Disability. In 1960, together with Janina Doroszewska, she went on a three-month scientific trip to: Rome, Paris, Brussels, Geneva, Yverdon. They visited 58 institutions related to work for disabled children. She took part in the International Congress of BIE (Buremu International de L'Enfance) in Geneva, dedicated to special education.
Pozyskanie nowego obiektu dydaktycznego przy ul. Szczęśliwickiej 40
Acquisition of a new teaching facility at 40 Szczęśliwicka Street
PIPS, budynek dydaktyczny A przy ulicy Szczęśliwickiej 40 w Warszawie, 1959 Sygn. 530/3 s. 1
Didactic building (A) at 40 Szczęśliwicka Street, Warsaw, 1959
Sygn. 530/3 s. 1
Order Budowniczych Polski Ludowej (wraz z pisemnym potwierdzeniem Rady Państwa) nadany Marii Grzegorzewskiej w 1959 roku za wybitne zasługi w dziedzinie pedagogiki i wychowania. Było to najwyższe odznaczenie państwowe w Polsce Ludowej
Nr inw. MUZ.OSOB.1790
Order of the Builders of People's Poland (along with written confirmation of the Council of State) was awarded to Maria Grzegorzewska in 1959 for her outstanding achievements in pedagogy and education. It was the highest civil decoration in People's Poland
Nr inw. MUZ.OSOB.1790
Przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki z okazji Dnia Nauczyciela dekoruje Marię Grzegorzewską - jako pierwszą kobietę w Polsce - Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Belweder, październik 1959 rok
(fot. ze zb. Pap_19591001_004)
On Teachers' Day, the Chairman of the Council of State, Aleksander Zawadzki, decorates Maria Grzegorzewska, the first woman in Poland, with the Order of the Builders of People's Poland in Belweder Palace, October 1959
(photo from the collections of Pap_19591001_004).
Pismo Rektora Uniwersytetu Warszawskiego powołujące Marię Grzegorzewską na dyrektorkę Katedry Pedagogiki Specjalnej, 1958
Działalność Marii Grzegorzewskiej zostaje doceniona przez ówczesne władze, czego wyrazem było uhonorowanie Jej odznaczeniami państwowymi: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1955), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Odznaką „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” (1957), Medalem Budowniczych Polski Ludowej (1959).
Nr inw. MUZ.KADR.M Ośw.1456
Letter from the Rector of the University of Warsaw appointing Maria Grzegorzewska as the director of the Department of Special Education, 1958
Maria Grzegorzewska's activity is appreciated by the then authorities. She was honored with state decorations such as: the Commander's Cross of the Order of Polonia Restituta (1955), the Medal of the 10th Anniversary of People's Poland (1955), the Badge of "Distinguished Teacher of Polish People's Republic" (1957), the Order of the Builders People's Poland (1959).
Nr inw. MUZ.KADR.M Ośw.1456
1960
W latach sześćdziesiątych kontynuuje systematyczne i kompleksowe badania nad pedagogiką specjalną, opisuje je w ponad 150 publikacjach teoretycznych i metodycznych
In the 1960s, she continued systematic and comprehensive research on special education, described in over 150 theoretical and methodological publications. In 1964, she gives an interview to the Polish radio on the occasion of the 40th anniversary of PIPS, which was celebrated with a two-year delay
„Pedagogika specjalna. Skrypt wykładów w Instytucie Pedagogiki Specjalnej” autorstwa Marii Grzegorzewskiej, 1960
Skrypty naukowe, w obliczu braku dostępu do opracowań naukowych z zakresu pedagogiki specjalnej, stanowiły niegdyś fundamentalny materiał w kształceniu słuchaczy Instytutu. W okresie powojennym skrypt Marii Grzegorzewskiej wznawiano kilkakrotnie pod nazwą „Pedagogika lecznicza”, a od drugiej połowy lat 50. jako „Pedagogika specjalna”. Warto przypomnieć o cennych publikacjach wydanych w okresie międzywojennym w „Serii Pedagogiki Leczniczej ZNP”.
Nr inw. MUZ.PIPS.1326
“Special education. Script of lectures at the Institute of Special Education” by Maria Grzegorzewska, 1960
In the absence of scholarly publications in the field of special education, academic scripts used to be fundamental material in training the students of the Institute. In the post-war period, Maria Grzegorzewska's script was reissued several times under the title "Medical Pedagogy" and then from the second half of the 1950s under the title "Special Education". It is worth mentioning the valuable publications issued in the interwar period in the "Series of Medical Pedagogy of the Polish Teachers' Union".
Nr inw. MUZ.PIPS.1326
Maria Grzegorzewska z dziećmi z niepełnosprawnością
Wśród zainteresowań Marii Grzegorzewskiej szczególne miejsce zajmowały problemy osób niewidomych. Utrzymywała stały kontakt z ośrodkami zajmującymi się specjalistyczną opieką wychowawczą nad dziećmi niewidomymi, m.in. z założonym przez Matkę Elżbietę Różę Czacką Zakładem dla Dzieci Niewidomych w Laskach pod Warszawą, skąd prawdopodobnie pochodzi to zdjęcie.
Nr inw. MUZ.FOT.3729
Maria Grzegorzewska with children with disabilities
Among Maria Grzegorzewska's interests, problems of the blind occupied a special place. She stayed in constant contact with centres offering specialist educational care for blind children, e.g. with the Centre for Blind Children founded by Mother Elżbieta Róża Czacka in Laski near Warsaw, where this photo was probably taken.
Nr inw. MUZ.FOT.3729
1962/1964
40-lecie Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej
Maria Grzegorzewska udziela wywiadu Polskiemu radiu z okazji 40-lecia PIPS, które celebrowano w Instytucie z dwuletnim opóźnieniem. Uroczyste obchody upamiętniające funkcjonowanie Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej w latach 1922-1962 odbyły się w Warszawie w gmachu przy ul. Szczęśliwickiej 40, z powodu różnych przeszkód z dwuletnim opóźnieniem. Towarzyszyła im wystawa dokumentująca całokształt problematyki specjalnej, z której obszerne sprawozdanie zostało zamieszczone w jubileuszowym kwartalniku „Szkoła Specjalna” (1965/1). W założeniu wystawa ta, zorganizowana jako dzieło wspólne pracowników uczelni i osób z terenu, miała być formą najwyższego uznania i oddania dla twórcy Instytutu, Marii Grzegorzewskiej, która kierując nim od początku, tworzyła i rozbudowywała formy jego pracy, tak by mogły służyć swym zadaniom jak najpełniej; jednocześnie wyrazem silnej więzi z Instytutem. Według organizatorów miała ona również pokazać zwiedzającym, „że pedagogika specjalna to wielka sprawa i że choć jest to dziedzina pracy trudna, ale i szczęśliwa dla tych, którzy mogły znaleźć w niej sens swego życia i teren, na którym wysiłek i trud przynosi tak wyraźne owoce”. Powyższa myśl wypowiedziana przez Grzegorzewską na otwarciu tej wystawy na powitanie gości była również mottem jej wywiadu radiowego, który przetrwał do chwili obecnej i jest ogólnie dostępny na YouTube. (Wirtualne Muzeum Marii Grzegorzewskiej, Archiwum historii mówionej. Wywiad z Marią Grzegorzewską na 40-lecie PIPS z podpisami w wersji polskiej i angielskiej. Tu link do wywiadu)
40th anniversary of the State Institute for Special Pedagogics.
Maria Grzegorzewska gives an interview to the Polish radio on the occasion of the 40th anniversary of PIPS, which was celebrated with a two-year delay.Due to various obstacles, the solemn celebrations commemorating the functioning of the National Institute of Special Education in the years 1922-1962 were organized with a two-year delay and held in Warsaw in the building at 40 Szczęśliwicka Street. The celebrations were accompanied by an exhibition documenting a whole range of special issues, an extensive report of which was published in the jubilee quarterly edition of the "Special School" (1965/1). In principle, this exhibition, organized as a joint work of university employees and people from the area, was to be a form of the highest recognition and devotion to the founder of the Institute, Maria Grzegorzewska, who led the Institute from the beginning, created and expanded its work to ensure it could fulfil its purpose. At the same time, it was an expression of a strong bond with the Institute. According to the organizers, it was also supposed to show the visitors "that special pedagogy is a big deal and that although it is a difficult field of work, it is also happy for those who could find the meaning of their lives in it, and the area where hard work and effort bear clear fruits ". The above thought, expressed by Grzegorzewska at the opening of this exhibition to welcome guests, was also a motto of her radio interview, which has survived to the present day and is freely available on YouTube. (Virtual Museum of Maria Grzegorzewska, Oral History Archive. Interview with Maria Grzegorzewska for the 40th anniversary of PIPS with captions in Polish and English. Here is the link to the interview)
Znaczek pocztowy z logo uczelni emitowany z okazji 10. rocznicy Deklaracji Praw Człowieka
Nr inw. MUZ.PRASA.3725
A postage stamp with the logo of the university issued in celebration of the 10th anniversary of the Declaration of Human Rights
Nr inw. MUZ.PRASA.3725
1967
Śmierć Marii Grzegorzewskiej
Maria Grzegorzewska umiera w nocy z 6. na 7. maja 1967 roku w mieszkaniu służbowym Instytutu przy ul. Spiskiej 16 w Warszawie. Ciało zostaje złożone w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach (rząd 1, grób 82) w Warszawie
Maria Grzegorzewska's death
Maria Grzegorzewska dies on the night of May 6/7, 1967, in the Institute's official apartment at 16 Spiska Street in Warsaw. She is buried in the Avenue of the Meritorious at Stare Powązki (row 1, grave 82) in Warsaw.
Maria Grzegorzewska, 1959
Ostatnia fotografia Marii Grzegorzewskiej wykonana w gabinecie na ul. Spiskiej 16 w Warszawie z dedykacją na odwrocie dla Zofii Małynicz – przyjaciółki, wybitnej aktorki teatralnej i filmowej, wykładowczyni PIPS oraz Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie: – „Zosieńce mojej ukochanej – wieczór oglądania sztuki francuskiej – głównie Louvre” i datą 10 listopada 1959 roku.
Nr inw. MUZ.FOT.3728
Maria Grzegorzewska, 1959
Maria Grzegorzewska's last photograph taken in her office at 16 Spiska Street in Warsaw with a dedication at the back for Zofia Małynicz, her friend, an outstanding theatre and film actress, a lecturer at PIPS and the State Higher School of Theater in Warsaw, "Zosieńce my dearest – an evening of watching French art, mainly the Louvre" and the date of 10 November, 1959.
Nr inw. MUZ.FOT.3728
1970–1976
Przekształcenie Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w samodzielną wyższą uczelnię typu naukowo-dydaktycznego, uzyskanie uprawnień do prowadzenia studiów magisterskich
Transformation of the Maria Grzegorzewska State Institute of Special Pedagogics into an independent research and didactic university, obtaining the right to conduct master's studies
Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej (WSPS) – tablica z nazwą uczelni przy wejściu do budynku A przy ul Szczęśliwickiej 40 w Warszawie, koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku
W 1978 roku rozpoczęto kształcenie w formie trzysemestralnych studiów podyplomowych dla osób z wyższym wykształceniem magisterskim. W 1981 roku przedłużono cykl kształcenia na jednolitych studiach magisterskich do lat pięciu. W 1981 roku studiowało 1532 studentów. Uczelnia zatrudniała 120 pracowników naukowych.
https://100.aps.edu.pl/#section-gallery
Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 2 kwietnia 1976 roku
W dniu 2 kwietnia 1976 r. na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów PIPS przekształcono w Wyższą Szkołę Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (WSPS) (Dz. U. PRL, 1976, nr 15, poz. 93 „W sprawie przekształcenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Wyższą Szkołę Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej”).
Regulation of the Council of Ministers of May 18, 1970
On April 2, 1976, under the Regulation of the Council of Ministers, PIPS was transformed into the Maria Grzegorzewska University for Special Education (WSPS) (Journal of Laws of the Polish People's Republic, 1976, No. 15, item 93).
1976–1988
Przekształcenie Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Wyższą Szkołę Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (WSPS)
Transforming the Maria Grzegorzewska State Institute of Special Pedagogics into the Maria Grzegorzewska University for Special Education (WSPS)
W 1978 roku rozpoczęto kształcenie w formie trzysemestralnych studiów podyplomowych dla osób z wyższym wykształceniem magisterskim. W 1981 roku przedłużono cykl kształcenia na jednolitych studiach magisterskich do lat pięciu. W 1981 roku studiowało 1532 studentów. Uczelnia zatrudniała 120 pracowników naukowych.
In 1978, education began in a form of three-semester post-graduate studies for people with a master's degree. In 1981, the cycle of education in uniform master's studies was extended to five years. There were 1,532 students in 1981. The university employed 120 academics.
1989–1997–2000
Uzyskanie uprawnień do nadawania stopnia doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki
Na mocy zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 5 czerwca 1989 roku WSPS otrzymał prawa nadawania stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki (Monitor Polski, 1989, nr 12, poz. 97). Pierwszy stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki nadano 23 maja 1990 roku.
Obtaining the right to confer a degree of doctor of humanities in the field of pedagogy
Pursuant to the regulation of the Minister of National Education of June 5, 1989, WSPS was granted the right to confer an academic degree of Doctor of Humanities in the field of pedagogy (Monitor Polski, 1989, No. 12, item 97). The first degree of Doctor of Humanities in the field of pedagogy was awarded on May 23, 1990.
Dyplom Zofii Jaźwińskiej, pierwszego Doktora nauk humanistycznych w WSPS, 1990
Źródło: Zdjęcie udostępniła dr Zofii Jaźwińska w 2023 roku
A diploma of Zofia Jaźwińska, first Doctor of Humanities at WSPS, 1990
Source: Photo provided by Dr. Zofia Jaźwińska in 2023
1996
Członkowie Senatu kadencji 1996-1999 i niektórzy pracownicy WSPS (fot. z 14.02.1997)
W pierwszym rzędzie po środku JM prof. Kazimierz Pospiszyl, obok Prorektorzy prof. Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz i prof. Stanisław Rainko. Z lewej strony Dziekan prof. Ludwig Malinowski, z prawej prof. Karol Poznański. W drugim rzędzie od lewej siedzą prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, dr Andrzej Stadnicki, prof. Urszula Eckert, prof. Julian Radziewicz, prof. Andrzej Giryński, prof. Lidia Chmielewska, prof. Witold Dobrołowicz, prof. Zofia Ludkiewicz. W trzecim rzędzie od lewej stoją dr Stefan Przybylski, dr Roman Janeczko, dr Kazimierz Mazur, prof. Małgorzata Orłowska, dr Wojciech Gasik, mgr Grzegorz Bogdan, prof. Jan Łaszczyk, przedstawicielka samorządu studenckiego, prof. Andrzej Góralski. W ostatnim rzędzie stoją przedstawiciele samorządu studenckiego i administracji. W 1996 roku w ofercie WSPS było 10 specjalności, w tym: oligofrenopedagogika, surdopedagogika, pedagogika terapeutyczna, tyflopedagogika, logopedia, pedagogika resocjalizacyjna, pedagogika korekcyjna, psychopedagogika kreatywności, pedagog szkolny – komputerowe wspomaganie kształcenia, praca socjalna. W latach 1922–1996 uczelnia wykształciła 16338 osób, w tym: 6299 na studiach rocznych bądź dwuletnich, 1629 na wyższych studiach zawodowych, 6448 na wyższych studiach magisterskich, 1962 na studiach podyplomowych. W roku akademickim 1996/1997 zatrudnionych było 191 nauczycieli akademickich. W latach 1989–1996 uczelnia wypromowała 23 doktorów nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki.
Źródło: Jubileuszowy folder pt. „75 lat Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie 1922-1997”. Warszawa: WSPS. s. 22. ISBN 83-87079-11-1.
Members of the Senate (period 1996-1999) and some members of the University (photo – February 14, 1997)
In the first row, in the middle, JM prof. Kazimierz Pospiszyl, next to him are Vice-Rectors: prof. Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz and prof. Stanisław Rainko. On the left, Dean prof. Ludwig Malinowski, on the right prof. Karol Poznański. In the second row from the left are Prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Dr. Andrzej Stadnicki, prof. Urszula Eckert, prof. Julian Radziewicz, prof. Andrzej Giryński, prof. Lidia Chmielewska, prof. Witold Dobrołowicz, prof. Zofia Ludkiewicz. In the third row from the left are Dr. Stefan Przybylski, Dr. Roman Janeczko, Dr. Kazimierz Mazur, prof. Małgorzata Orłowska, dr Wojciech Gasik, mgr Grzegorz Bogdan, prof. Jan Łaszczyk, representative of the student government, prof. Andrzej Góralski. In the last row are representatives of the student government and administration.
Source: 75 lat Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie 1922-1997. Warszawa: WSPS. p. 22. ISBN 83-87079-11-1.
W 1996 roku uruchomiono (oprócz już istniejących pedagogiki specjalnej i pedagogiki) nowe kierunki kształcenia: logopedia, pedagogika korekcyjna, praca socjalna, pedagog szkolny – komputerowe wspomaganie kształcenia.
W 1996 roku oddano do użytkowania nowy obiekt biblioteczno-dydaktyczny (B) przy ul. Szczęśliwickiej 40 w Warszawie.
New fields of study were launched (apart from the already existing special pedagogy and pedagogy) in 1996: speech therapy, corrective pedagogy, social work, school pedagogue – computer-aided education.
A library and teaching facility (building B) was built and put into use in 1996 at 40 Szczęśliwicka Street in Warsaw. However, there was still a lack of didactic rooms, which was why workshops at the time were held in "tin containers".
1997
75-lecie Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
Od 6 do 9 maja 1997 roku świętowano 75 rocznicę funkcjonowania uczelni. W uroczystościach brali udział m.in. Prymas Polski, przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Sprawiedliwości, Prezydent m. st. Warszawy, Marszałek Sejmu. W ramach uroczystości rocznicowych swoją działalność zainicjowała I Ogólnopolska Scena Prezentacji Artystycznych Realizacji (OSPAR), która w 2022 roku obchodziła swoje 25-lecie.
The 75th anniversary of the Maria Grzegorzewska University for Special Education
The 75th anniversary of the university was celebrated from the 6th to the 9th May 1997. The celebrations were attended by the Primate of Poland, representatives of the Ministry of National Education, the Ministry of Justice, the Mayor of Warsaw, the Speaker of the Sejm. As part of the anniversary celebrations, the 1st National Stage for the Presentation of Artistic Realizations (OSPAR) was initiated, which in 2022 celebrated its 25th anniversary.
Pierwsza strona „Gazety Uczelnianej. Wydanie Jubileuszowe. 75 LAT PIPS-WSPS 1922-1997”, 1997, Wydawnictwo WSPS
The first page of the University Newspaper. Jubilee Edition. 75 years of PIPS-WSPS 1922-1997, 1997, WSPS Publishing House
Dziedziniec WSPS, blaszane kontenery, Szczęśliwicka 40, Warszawa, 1998
https://100.aps.edu.pl/#section-gallery
WSPS courtyard, tin containers, 40 Szczęśliwicka Street, Warsaw, 1998
https://100.aps.edu.pl/#section-gallery
Nadanie Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (WSPS) nazwy Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (APS)
Na mocy ustawy Sejmu Rzeczypospolitej z 7 czerwca 2000 r. (Dz.U., 2000, nr 60, poz. 694) Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (WSPS) została przekształcona w Akademię Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (APS). Formalnie nazwę wprowadzono dnia 1 września 2000 roku. Senat APS przyjął oficjalną nazwę uczelni w brzemieniu the Maria Grzegorzewska University.
Renaming the Maria Grzegorzewska University for Special Education (WSPS) as the Maria Grzegorzewska University (APS)
Budynek B, dziedziniec, ul. Szczęśliwicka 40, Warszawa, 2001
Nadal jednak brakowało pomieszczeń dydaktycznych, dlatego też zajęcia warsztatowe odbywały się w „blaszanych kontenerach”.
https://100.aps.edu.pl/images/gallery/76
The Maria Grzegorzewska University (APS), building B at 40 Szczęśliwicka Street, Warsaw, 2001
https://100.aps.edu.pl/images/gallery/76
2004
Wdrożenie Europejskiego Systemu Transferu Punktów (European Credit Transfer System – ECTS)
W roku akademickim 2004/2005 wdrożono Europejski System Transferu Punktów (European Credit Transfer System–ECTS). Zgodnie ze standardami Unii Europejskiej prowadzono kształcenie na 3-letnich studiach licencjackich, 2-letnich magisterskich i 3–4-letnich studiach doktoranckich. System ECTS umożliwiał międzyuczelnianą i międzynarodową wymianę studentów w ramach programu Socrates-Erasmus.
Implementation of the European Credit Transfer System (ECTS)
The European Credit Transfer System (ECTS) was implemented in the academic year 2004/2005. In accordance with the standards of the European Union, education was conducted at 3-year bachelor's studies, 2-year master's studies and 3-4-year doctoral studies. The ECTS system enabled inter-university and international student exchange under the Socrates-Erasmus programme.
2006
Uzyskanie uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika
Z dniem 25 września 2006 r. Wydział Nauk Pedagogicznych APS uzyskał uprawnienia do prowadzenia przewodów habilitacyjnych (Decyzja BCK-I-U-199/2006 Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów. Podstawa prawna: Dz. U., 2005, nr 65, poz. 595 ze zm.; Dz. U., 2005, nr 164, poz.1365).
Obtaining the right to confer the academic degree of doctor habilitated in the humanities in the discipline of pedagogy
On September 25, 2006, the Faculty of Pedagogical Sciences of the APS obtained the rights to conduct habilitation procedure (Decision BCK-I-U-199/2006 Central Commission for Degrees and Titles. Legal basis: Journal of Laws, 2005, No. 65, item 595 as amended; Journal of Laws, 2005, No. 164, item 1365).
Uroczysty Senat z okazji 100-lecia APS w Auli C. Na pierwszym planie JM Barbara Marcinkowska, Rektor APS. Na drugim planie z prawej strony Prorektorzy: dr hab. Anna Odrowąż-Coates, dr hab. Barbara Pasamonik, dr hab. Jarosław Rola, Jarosław Rola, 2022
Z okazji 100-lecia APS i Roku Marii Grzegorzewskiej przeprowadzono wywiady z uczniami Marii Grzegorzewskiej, osobami związanymi z Marią Grzegorzewską i Uczelnią. Tu link do filmów ze strony https://100.aps.edu.pl/videos Wydano jubileuszowy folder ilustrujący najważniejsze osiągnięcia APS w ciągu 100 lat. APS to prężnie działający ośrodek naukowo-dydaktyczny. Do 2022 roku zrealizowano 757 projektów, w tym 664 projekty badawcze finansowane ze środków statutowych, 93 granty zewnętrzne finansowane przez NCN (45 grantów), NCBiR (7), Doskonała Nauka (5), MEiN (4), Erasmus (8), Iuventus (3), Programy Komisji Europejskiej (7), Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (2), Program Operacyjny Kapitał Ludzki (8), Narodowy Program Zdrowia (1), Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (2), Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (1). W uczelni wydawano 8 czasopism o charakterze naukowym i metodycznym. Opublikowano 6000 tytułów wydawniczych. Na przestrzeni 100 lat funkcjonowania Uczelnia oferowała 35 specjalności, zatrudniała 2000 nauczycieli akademickich oraz wykształciła 55000 absolwentów. Ogółem w murach APS obronionych zostało ok. 40000 prac licencjackich, magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych. 11 osobom nadano tytuł Doktora Honoris Causa.
https://galeria.aps.edu.pl/
Ceremonial Senate on the occasion of the 100th anniversary of the APS in Aula C. In the foreground JM Barbara Marcinkowska, Rector of the APS. In the background, on the right, Vice-Rectors: dr hab. Anna Odrowąż-Coates, dr hab. Barbara Pasamonik, dr hab. Jaroslaw Rola, 2022
On the occasion of the Centenary of APS and the Year of Maria Grzegorzewska, interviews were conducted with Maria Grzegorzewska's students, people related to Maria Grzegorzewska and APS employees.
https://galeria.aps.edu.pl/picture.php?/36719/category/453
Strona tytułowa opublikowanej pracy habilitacyjnej Elżbiety Górnikowskiej-Zwolak, pierwszego doktora habilitowanego w APS w 2008 roku
Published habilitation thesis by Elżbieta Górnikowska-Zwolak, the first doctor habilitated at the APS
100-lecie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. 2022 Rokiem Marii Grzegorzewskiej (Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 14 października 2021 roku) „Droga Społeczności Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (…) Mam nadzieję, że rok 2022 – Rok Marii Grzegorzewskiej będzie inspirował nas wszystkich do refleksji i działań – z jednej strony – na rzecz rzeczywistego docenienia codziennej pracy specjalistów wspierających osoby o różnych potrzebach, a z drugiej strony – na rzecz nieustannej dbałości o jakość prowadzonych badań naukowych oraz jakość działalności dydaktycznej. Barbara Marcinkowska”
Fragment Listu JM Barbary Marcinkowskiej, Rektor APS, „Z okazji uchwalenia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej roku 2022 Rokiem Marii Grzegorzewskiej”, 2021
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/maria-grzegorzewska-patronka-roku-2022
The Centenary of the Maria Grzegorzewska University 2022 is the Year of Maria Grzegorzewska as established by the resolution of the Sejm of the Republic of Poland of October 14, 2021 https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/maria-grzegorzewska-patronka-roku-2022 „Droga Społeczności Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (…) Mam nadzieję, że rok 2022 – Rok Marii Grzegorzewskiej będzie inspirował nas wszystkich do refleksji i działań – z jednej strony – na rzecz rzeczywistego docenienia codziennej pracy specjalistów wspierających osoby o różnych potrzebach, a z drugiej strony – na rzecz nieustannej dbałości o jakość prowadzonych badań naukowych oraz jakość działalności dydaktycznej. Barbara Marcinkowska”
Excerpt from the letter of JM Barbara Marcinkowska, Rector of the APS, "On the occasion of the adoption by the Sejm of the Republic of Poland of 2022 as the Year of Maria Grzegorzewska", 2021 https://100.aps.edu.pl/images/pdf/List_Rektor_APS.pdf
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/maria-grzegorzewska-patronka-roku-2022
Dynamiczny rozwój działalności naukowej i dydaktycznej
2007 – uruchomienie studiów na kierunku Socjologia
2008 – uruchomienie studiów na kierunku Psychologia
2009 – uruchomienie studiów doktoranckich
2015 – uzyskanie uprawnień do nadawania stopnia doktora w dyscyplinie socjologia na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych
2016 – uzyskanie uprawnień do nadawania stopnia doktora nauk społecznych w dyscyplinie psychologia
2016 – uruchomienie studiów na kierunku Interdyscyplinarne studia nad niepełnosprawnością
2019 – uruchomienie studiów na kierunku Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna oraz na kierunku Interdyscyplinarne studia nad dzieciństwem i prawami dziecka
2019 – Powołanie pierwszej Rady Uczelni oraz powołanie Szkoły doktorskiej
2021 – uruchomienie studiów na kierunku Pedagogika zdolności i informatyki oraz Logopedia
2022 – uruchomienie studiów na kierunku Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza i szkolna oraz na kierunku Pedagogika resocjalizacyjna
Dynamic development of scientific and teaching activities
2007 – launch of studies in the field of Sociology
2008 – launch of studies in the field of Psychology
2009 – launch of doctoral studies
2015 – obtaining the right to confer doctoral degrees in the discipline of sociology at Faculty of Applied Social Sciences
2016 – obtaining the right to confer the degree of doctor of social sciences in the discipline psychology
2016 – launch of studies in the field of Interdisciplinary Disability Studies
2019 – launching studies in the field of Preschool and Early Childhood education and at in the field of Interdisciplinary Studies on Childhood and Children's Rights
2019 – Appointment of the first University Council and establishment of the Doctoral School
2021 – launching studies in the field of Pedagogy of Abilities and IT and Speech Therapy
2022 – launching studies in the field of Educational and School Pedagogy and in the field of Social Rehabilitation Pedagogy
Pudełko aspiryny
Pudełko aspiryny – popularnego od 1899 roku leku przeciwzapalnego o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzakrzepowym, stosowanego przez Marię Grzegorzewską w celach leczniczych. Nr inw. MUZ.OSOB.1768
Box of aspirin
Box of aspirin - a non-steroidal anti-inflammatory drug with analgesic, antipyretic and anticoagulant properties, popular since 1899, used by Maria Grzegorzewska for medicinal purposes.
Rzeźbione drewniane pudełko z otwieranym wieczkiem
Rzeźbione drewniane pudełko z otwieranym wieczkiem, w którym Maria Grzegorzewska przechowywała fotografie. Nr inw. MUZ.OSOB.1762
Carved wooden box
Carved wooden box with an opening lid, in which Maria Grzegorzewska kept her photographs.
Rzeźbione drewniane pudełko z otwieranym wieczkiem
Rzeźbione drewniane pudełko z otwieranym wieczkiem, ozdobione góralskim ornamentem roślinnym, wykorzystywane przez Marię Grzegorzewską do przechowywania fotografii. Nr inw. MUZ.OSOB.1756
Carved wooden box
Carved wooden box with an opening lid decorated with a highland floral ornament, used by Maria Grzegorzewska to store her photographs.
Ozdobne pudełko z otwieranym wieczkiem
Ozdobne pudełko z otwieranym wieczkiem. Nr inw. MUZ.OSOB.1758
Decorative box with an opening lid
Decorative box with an opening lid (2)
Metalowa maszyna brajlowska
Metalowa maszyna brajlowska (odpowiednik tradycyjnej maszyny do pisania), umożliwiająca osobom niewidomym samodzielne sporządzanie i odczytywanie notatek na papierze w systemie Braille’a; obecnie dostępna zarówno w tradycyjnej formie mechanicznej, jak
i elektronicznej, mogącej służyć po podłączeniu do komputera jako prosta drukarka. Nr inw. MUZ.NW.1784
Metal Braille machine
Metal Braille machine (equivalent to a traditional typewriter) that helps blind people independently take and read notes on paper in the Braille system. It's now available in both traditional mechanical and electronic forms, which can be used as a regular printer when connected to a computer.
Drewniana maszyna do pisania dla osób niewidomych
Drewniana maszyna do pisania dla osób niewidomych, której prototyp stworzył w 1899 roku pochodzący z Bydgoszczy tyflopedagog – Oskar Picht (1871–1945). Nr inw. MUZ.NW.1841
Wooden typewriter for blind people
Wooden typewriter for blind people, whose prototype was created in 1899 by Oskar Picht (1871–1945), a blind education teacher from Bydgoszcz.
Urządzenie z taśmą
Urządzenie z taśmą. Nr inw. MUZ.NW.1770
Device with a Braille tape
Device with a Braille tape
Zamykana tabliczka do pisma Braille’a
Zamykana tabliczka do pisma Braille’a, umożliwiająca osobom niewidomym porozumiewanie się za pomocą opracowanego przez Luisa Braille’a uniwersalnego systemu pisma punktowego (dotykowego), bazującego na 63 znakach. Nr inw. MUZ.NW.1760
Lockable Braille sign
Lockable Braille sign enabling blind people to communicate with a universal tactile writing system developed by Luis Braille, based on 63 characters.
Metalowa broszka z nieszlachetnego metalu z niebieskim owalnym oczkiem
Metalowa broszka z nieszlachetnego metalu z niebieskim owalnym oczkiem. Nr inw. MUZ.OSOB.1771
Metal brooch made of base metal with a blue oval stone.
Metal brooch made of base metal with a blue oval stone.
Metalowa broszka z nieszlachetnego metalu z czerwonym koralikiem
Metalowa broszka z nieszlachetnego metalu z czerwonym koralikiem. Nr inw. MUZ.OSOB.1772
Metal brooch made of base metal with a red bead.
Metal brooch made of base metal with a red bead.
Figurka Chrystusa Frasobliwego
Nawiązująca do ikonografii chrześcijańskiej figurka Chrystusa Frasobliwego – postać w pozycji siedzącej, z głową w koronie cierniowej opartą na dłoni, z widocznymi na ciele śladami biczowania. Nr inw. MUZ.K.SZT.1765
the figure of Pensive Christ
Referring to Christian iconography, the figure of Pensive Christ sitting with his head supported by his hand with a crown of thorns and visible marks of flagellation all over his body.
Pudełko po czekoladkach deserowych
Pudełko po czekoladkach deserowych (prawdopodobnie z 1964 roku), produkcji fabryki słodyczy Wedel, funkcjonującej od 1949 roku pod nazwą Zakłady Przemysłu Cukierniczego im. 22 lipca d. E. Wedel. Na wieczku reprodukcja akwareli polskiej malarki i karykaturzystki
Mai Berezowskiej, która za zrobienie kilku karykatur Hitlera została uwięziona w obozie koncentracyjnym Ravensbrück i skazana na karę śmierci. Nr inw. MUZ.OSOB.1759
Dessert chocolate box
Dessert chocolate box (probably from 1964) produced by the Wedel confectionary factory, operating since 1949 under the name of 22nd July Confectionery Industry Factory, prev. E.Wedel. On the lid is a reproduction of a watercolour by the Polish painter and caricaturist Maja Berezowska, imprisoned in Ravensbrück concentration camp and sentenced to death for making several caricatures of Hitler.
Gliniany dzbanek z uchem
Gliniany dzbanek z uchem. Nr inw. MUZ.K.SZT.1767
Clay jug with a handle (2)
Clay jug with a handle (2)
Gliniany dzbanek z uchem
Gliniany dzbanek z uchem. Nr inw. MUZ.K.SZT.1766
Clay jug with a handle (1)
Clay jug with a handle (1)
Dziurkacz
Dziurkacz. Opatentowane w 1886 roku przez niemieckiego przedsiębiorcę Friedricha Soenneckena urządzenie wykorzystujące zasadę działania dźwigni, służące do robienia otworów, np. w kartce, najczęściej w celu późniejszego umieszczenia jej w segregatorze;
dawniej niezbędny element wyposażenia każdego biurka. Nr inw. MUZ.OSOB.1774
Hole punch
A device patented in 1886 by the German entrepreneur Friedrich Soennecken using the principle of the lever to make holes, e.g. in a sheet of paper, most often for the purpose of placing it later in a binder. Formerly, an indispensable piece of equipment for every desk.
Futerał na okulary Marii Grzegorzewskiej
Futerał na okulary Marii Grzegorzewskiej. Nr inw. MUZ.OSOB.1785
Maria Grzegorzewska's glasses case.
Maria Grzegorzewska's glasses case.
Gargulec – figurka stworzenia o fantazyjnym, groteskowym wyglądzie
Gargulec – figurka stworzenia o fantazyjnym, groteskowym wyglądzie, które często zastygało w bezruchu i cierpliwie czekało na odpowiedni moment, by zaatakować mijającą je ofiarę. Element dekoracyjny zakończenia rynny dachowej, najbardziej znany z Katedry
Notre-Dame w Paryżu. Nr inw. MUZ.K.SZT.1769
Gargoyle
Gargoyle – a figurine of a creature with a fanciful, grotesque appearance that often froze and patiently waited for the right moment to attack a passing victim. A decorative element projecting from a roof gutter. The most famous gargoyles are found on Notre Dame Cathedral.
Gryf – figurka mitycznego zwierzęcia
Gryf – figurka mitycznego zwierzęcia z ciałem lwa i skrzydłami orła; symbol zwycięstwa życia nad śmiercią obecny w mitologii greckiej i rzymskiej, wykorzystywany jako element dekoracyjny w architekturze sakralnej. Nr inw. MUZ.K.SZT.1775
Griffin
Griffin – a figurine of a mythical animal with the body of a lion and the wings of an eagle; a symbol of the victory of life over death present in Greek and Roman mythologies, used as a decorative element in sacred architecture.
Pierwowzór matrycy symbolu Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej
Pierwowzór matrycy symbolu Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, stanowiący do dziś oficjalne logo uczelni. Nr inw. MUZ.K.SZT.1776
Prototype of the matrix of the State Institute of Special Education symbol
Prototype of the matrix of the State Institute of Special Education symbol, which is still the university's official logo.
Matryca logo Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej
Matryca logo Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej – wypełnienie. Nr inw. MUZ.K.SZT.1777
Matrix of the State Institute of Special Education logo – filling.
Matrix of the State Institute of Special Education logo – filling.
Figurka mnicha z Dzieciątkiem
Figurka mnicha z Dzieciątkiem, z wypisaną na spodzie datą 27.11.1945 r. oraz inicjałami K.L. (prawdopodobnie ofiarodawcy). Nr inw. MUZ.K.SZT.1764
Figurine of a monk with the Child
Figurine of a monk with the Child, with the date 27 November 1945 written on the bottom and the initials KL (probably of the donor).
Ozdobny drewniany nóż do papieru
Ozdobny drewniany nóż do papieru, w stylu góralskim. Nr inw. MUZ.K.SZT.1778
Decorative paper knife (1).
Decorative paper knife (1).
Ozdobny nóż do papieru
Ozdobny nóż do papieru. Nr inw. MUZ.K.SZT.1779
Decorative wooden paper knife, highland style.
Decorative wooden paper knife, highland style.
Pacynka maleńkiego misia
Pacynka maleńkiego misia o skupionym, łagodnym spojrzeniu z głową lekko przechyloną na bok. Zwykle trzymana przez Marię Grzegorzewską w jednym z garnków ustawionych na niskim stołku w jej pokoju. Nr inw. MUZ.OSOB.1842
Small teddy bear puppet
Small teddy bear puppet with a focused, gentle gaze and slightly tilted head. It was usually kept by Maria Grzegorzewska in one of the pots on a low stool in her room.
Pinokio – figurka drewnianego pajaca
Pinokio – figurka drewnianego pajaca, stworzonego przez włoskiego pisarza i dziennikarza Carla Collodiego w powieści „Przygody Pinokia”, drukowanej w odcinkach w latach 1881–1883. Pinokio był bohaterem licznych adaptacji filmowych i teatralnych. Nr inw.
MUZ.OSOB.1781
Pinocchio – a figurine of a wooden clown
Pinocchio – a figurine of a wooden clown, created by the Italian writer and journalist Carl Collodi in his novel "The Adventures of Pinocchio", printed in episodes in 1881-1883. Pinocchio has been the subject of numerous film and theatre adaptations.
Fotografia Mariana i Ireny Falskich, w drewnianej ramce
Fotografia Mariana i Ireny Falskich, w drewnianej ramce. Marian Falski (1881–1974) – polski psycholog, pedagog i działacz oświatowy, autor najpopularniejszego polskiego elementarza znanego jako Elementarz Falskiego (I wyd. w 1910 roku, z ilustracjami
Jana Rembowskiego), na którym wychowało się i rozpoczęło naukę czytania i pisania wiele pokoleń Polaków. Nr inw. MUZ.OSOB.1782
Photograph of Marian and Irena Falski in a wooden frame
Photograph of Marian and Irena Falski in a wooden frame.
Marian Falski (1881–1974) – a Polish psychologist, educator and educational activist, author of the most popular Polish primer known as Falski's Primer (first edition from 1910 with illustrations by Jan Rembowski) that many generations of Poles grew up on and started learning to read and write.
Podręczny drewniany stołek
Podręczny drewniany stołek, na którym Maria Grzegorzewska umieszczała przedmioty codziennego użytku (np. kosz z owocami), widoczny na wielu fotografiach z wnętrza jej mieszkania. Nr inw. MUZ.OSOB.1843
Handy wooden stool
Handy wooden stool on which Maria Grzegorzewska placed everyday objects (e.g. a fruit basket), visible in many photographs from inside her apartment.
Drewniany ptaszek
Drewniany ptaszek, typowy wyrób cepeliowski. Nr inw. MUZ.OSOB.1783
Wooden bird
Wooden bird, a typical handmade folk craft product.
Kolorowe pudełko Montessori
Kolorowe pudełko Montessori do ćwiczeń koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz ćwiczeń wzmacniających siłę mięśni. Wchodzi w skład bogatego zestawu materiałów dydaktycznych, opracowanych przez włoską lekarkę Marię Montessori w celu wspierania spontaniczności
i twórczości dziecka oraz jego wszechstronnego, fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego rozwoju. Nr inw. MUZ.PN.1761
Montessori colour box
Montessori colour box for eye-hand coordination exercises and exercises increasing muscle strength. It is part of a rich set of teaching materials developed by the Italian doctor Maria Montessori to support the spontaneity and creativity of the child and its comprehensive, physical, spiritual, cultural and social development.
Zegar stojący w drewnianej obudowie
Zegar stojący w drewnianej obudowie, wyposażenie mieszkania Marii Grzegorzewskiej. Nr inw. MUZ.OSOB.1757
Clock in a wooden case
Clock in a wooden case, a piece of equipment for Maria Grzegorzewska's apartment.
Strona tytułowa doktoratu Marii Grzegorzewskiej
Strona tytułowa doktoratu Marii Grzegorzewskiej wydanego w j. francuskim „Studium z zakresu wrażeń estetycznych”. Badania z zakresu estetyki eksperymentalnej prowadzone wśród dzieci szkół brukselskich”, obronionego w 1916 roku na Sorbonie. Polskojęzyczną
wersję wydano w 2012 roku nakładem Wydawnictwa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Doktorat Marii Grzegorzewskiej został opublikowany na łamach francuskiego czasopisma psychologicznego „Bulletin de L’Institut
Général Psychologique”. Nr inw. MUZ.PUBL.1382 KOLEKCJA
Title page of Maria Grzegorzewska's doctoral dissertation
Title page of Maria Grzegorzewska's doctoral dissertation, published in French, "Study in the field of aesthetic impressions. Research in experimental aesthetics conducted among children from Brussels schools", defended in 1916 at Sorbonne University. The Polish-language version was published in 2012 by the Maria Grzegorzewska University Press in Warsaw. Maria Grzegorzewska's dissertation was published in the French psychological journal "Bulletin de L'Institut Général Psychologique".
Strona tytułowa pierwszego wydania „Listów do Młodego Nauczyciela” (cykl II) z dedykacją.
Strona tytułowa pierwszego wydania „Listów do Młodego Nauczyciela” (cykl II) z dedykacją. Maria Grzegorzewska wydała drukiem w sumie 24 listy zebrane w trzech cyklach: pierwszy (1946/47), drugi (1956) i trzeci (1960). Listy cieszyły się dużym uznaniem
w środowiskach inteligenckich. Tematyka pedeutologiczna, obok tyflopedagogiki i pedagogiki specjalnej, stanowiła ważną część dokonań naukowych Marii Grzegorzewskiej. Nr inw. MUZ.PUBL.637 POKÓJ
Title page of the first edition of "Letters to the Young Teacher"
Title page of the first edition of "Letters to the Young Teacher" (cycle 2) with a dedication. Maria Grzegorzewska published a total of 24 letters collected in three cycles: the first (1946/47), the second (1956) and the third (1960). The letters were highly appreciated among the intelligentsia. Pedeutology-related topics, along with education of the blind and special education, was an important part of Maria Grzegorzewska's academic achievements.
Tom I (rok 1924/25) kwartalnika „Szkoła Specjalna”
Tom I (rok 1924/25) kwartalnika „Szkoła Specjalna”. Na czele redakcji periodyku przez wiele lat stała Maria Grzegorzewska. Było to pierwsze tego typu czasopismo naukowe, wydawane przez Sekcję Szkolnictwa Specjalnego Związku Nauczycielstwa Polskiego, dedykowane
szeroko pojętej problematyce kształcenia specjalnego w Polsce w okresie międzywojennym i powojennym. Obecnie czasopismo wydawane jest przez Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Nr inw. MUZ.PUBL.3528
KOLEKCJA
Volume I (1924/25) of the quarterly journal "Special School"
Volume I (1924/25) of the quarterly journal "Special School". Maria Grzegorzewska was the editor of the periodical for many years. It was the first academic journal of this type, published by the Special Education Section of the Polish Teachers' Union, dedicated to the broadly understood issues in special education in Poland in the interwar and post-war periods. Currently, the journal is published by the Maria Grzegorzewska University Press.
Order Budowniczych Polski Ludowej
Order Budowniczych Polski Ludowej (wraz z pisemnym potwierdzeniem Rady Państwa) nadany Marii Grzegorzewskiej w 1959 roku za wybitne zasługi w dziedzinie pedagogiki i wychowania. Było to najwyższe odznaczenie państwowe w Polsce Ludowej. Nr inw. MUZ.OSOB.1790
KOLEKCJA
Order of the Builders of People's Poland
Order of the Builders of People's Poland (along with written confirmation of the Council of State) was awarded to Maria Grzegorzewska in 1959 for her outstanding achievements in pedagogy and education. It was the highest civil decoration in People's Poland. In the same year, Maria Grzegorzewska became a full professor.
Odznaczenie „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”
Odznaczenie „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” (wraz z pisemnym potwierdzeniem Rady Państwa) nadane Marii Grzegorzewskiej w 1957 roku za „wybitne zasługi w okresie wieloletniej pracy nauczycielskiej”. Nr inw. MUZ.OSOB.1789 KOLEKCJA
Badge of "Distinguished Teacher of Polish People's Republic"
Badge of "Distinguished Teacher of Polish People's Republic" (along with written confirmation of the Council of State) awarded to Maria Grzegorzewska in 1957 for "outstanding achievements during her long-term teaching work".
Kalendarz Marii Grzegorzewskiej z 1957 roku z osobistymi notatkami
Kalendarz Marii Grzegorzewskiej z 1957 roku z osobistymi notatkami. Na kartce z datą 12 czerwca, czwartek, po lewej stronie Maria Grzegorzewska zapisała: „W 1957 r. zmarło wskutek niewypałów 158 dzieci”. Nr inw. MUZ.OSOB.2760 POKÓJ
Maria Grzegorzewska's calendar of 1957 with personal notes
Maria Grzegorzewska's calendar of 1957 with personal notes. On a page dated 12 June, Thursday, Maria Grzegorzewska wrote on the left, "158 children died due to misfires in 1957."
Plastikowa tablica do nauki alfabetu Braille’a
Plastikowa tablica do nauki alfabetu Braille’a w kształcie kostek umiejscawianych w odpowiednich otworach, co ułatwiało i umożliwiało zachowanie porządku w trakcie nauki. Nr inw. MUZ.NW.3525 POKÓJ w szufladach przy wejściu po lewej stronie
Plastic board for learning the Braille alphabet
Plastic board for learning the Braille alphabet in the shape of cubes placed in appropriate holes, which made it easier to keep order during learning.
Pomoc dydaktyczna stosowana w szkołach dla dzieci niewidomych
Pomoc dydaktyczna stosowana w szkołach dla dzieci niewidomych w formie drewnianych tabliczek zawierających alfabet Braille’a. Nr inw. MUZ.NW.3526 KOLEKCJA
Teaching aid used in schools for blind children
Teaching aid used in schools for blind children in the form of wooden boards with the Braille alphabet.
Drewniana tablica z otworami
Drewniana tablica z otworami, w których umiejscawiano sześciokątne kostki służące do nauki alfabetu Braille’a przez dzieci niewidome w szkołach i zakładach specjalnych. Nr inw. MUZ.NW.3527 KOLEKCJA
Wooden board with holes
Wooden board with holes in which hexagonal cubes were placed, used to teach Braille to blind children in schools and special institutions.
Szachownica
Szachownica wyposażona w punktowe otwory umożliwiające mocowanie przesuwanych figur. Nr inw. MUZ.NW.3524 KOLEKCJA
Chessboard
Chessboard with holes in the centre so that chess pieces can be fixed in these holes.
Drewniane pudełko ze zdjęciami
Drewniane pudełko ze zdjęciami oraz pisemną dedykacją: „Szanownej i kochanej Pani Doktór Marji Grzegorzewskiej swoją pracę z zajęć przysposobienia zawodowego przesyłają uczniowie kl. VII Szkoły Spec. Nr 17 w Białymstoku”. Nr inw. MUZ.OB.2577 POKÓJ
Wooden box with photos
Wooden box with photos and a written dedication, "For dear Maria Grzegorzewska, a work from vocational training classes sent by students of the seventh grade of Special School No.17 in Białystok."
Maszyna brajlowska
Maszyna brajlowska. Maszyny tego typu wykorzystywane były z powodzeniem od drugiej połowy XIX wieku w edukacji osób niewidomych w szkołach i zakładach specjalnych. Nr inw. MUZ.NW.3530 KOLEKCJA
Braille machine
Braille machine. Machines of this type have been successfully used since the second half of the 19th century in the education of blind people in schools and special institutions.
Maszyna do pisania alfabetem Braille’a
Maszyna do pisania alfabetem Braille’a w zamykanym drewnianym pudełku. Nr inw. MUZ.NW.3531 KOLEKCJA
Braille typewriter
Braille typewriter in a lockable wooden box.
Drewniany statek typu karaka z trzema masztami i płóciennymi żaglami
Drewniany statek typu karaka z trzema masztami i płóciennymi żaglami (zbliżony do karaki Krzysztofa Kolumba), wykonany ręcznie, lakierowany. Pamiątka podróży w czasie pierwszej wojny światowej po Morzu Północnym z Bergen do Newcastel, podczas której usłyszała
od starego kapitana statku „Vega”: „Jak Polska będzie niepodległa – to Pani będzie w niej admirałem”. Nr inw. MUZ.OSOB.3532 POKÓJ
Wooden carrack-type ship with three masts and canvas sails
Wooden carrack-type ship with three masts and canvas sails (similar to Christopher Columbus's carrack), handmade, varnished. A souvenir of a trip during World War I on the North Sea from Bergen to Newcastle, during which an old captain of the Vega ship told her, "If Poland is independent, you will be an admiral in it."
Okulary Marii Grzegorzewskiej
Okulary Marii Grzegorzewskiej, które nosiła w latach powojennych, co widać na wielu zachowanych fotografiach. Oryginał znajduje się w zasobach archiwalnych Muzeum Marii Grzegorzewskiej. Nr inw. MUZ.OSOB.1785 POKÓJ
Maria Grzegorzewska's glasses
Maria Grzegorzewska's glasses, which she wore in the post-war years, as can be seen in many preserved photographs. The original ones are in the archives of the Maria Grzegorzewska Museum.
Logo Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej na znaczku pocztowym
Logo Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej na znaczku pocztowym wydanym w 1965 roku. Logotypem tym posługuje się Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej do dzisiaj. Nr inw. MUZ.MUZ.PS.340 oś czasu
Logo of the National Institute of Special Education
Logo of the National Institute of Special Education on a postage stamp issued in 1965. This logotype is used by the Maria Grzegorzewska Univesity until today.
Okładka i przykład zadań ze strony 28 podręcznika „Skala inteligencji Bineta-Termana”
Okładka i przykład zadań ze strony 28 podręcznika „Skala inteligencji Bineta-Termana” (Stanford revision and extension of the Binet-Simon intelligence scale), w tłumaczeniu uczestników seminarium psychologii wychowawczej UW pod kierownictwem prof. Stefana
Baleya, część II – 28 tablic, wydanego przez Książnica – Atlas, Lwów – Warszawa 1932. Nr inw. MUZ.PN.2294
Cover and example of tasks from page 28 of The Binet-Terman Intelligence Scale
Cover and example of tasks from page 28 of The Binet-Terman Intelligence Scale (Stanford Revision and Extension of the Binet-Simon Intelligence Scale), translated by participants of the educational psychology seminar at the University of Warsaw under the supervision of Prof. Stefan Baley, part 2 – 28 tables, published by Książnica-Atlas, Lviv, Warsaw 1932.
Koperta z nadrukiem „Listy dzieci niewidomych”
Koperta z nadrukiem „Listy dzieci niewidomych”, dwie kartki zapisane alfabetem Braille’a i jedna kartka z słabo widocznym tekstem zapisanym drukowanymi literami. Maria Grzegorzewska była adresatką wielu tego typu listów przesyłanych do niej na adres prywatny
lub Instytutu. Nr inw. MUZ.K.2782 POKÓJ w szufladach przy wejściu po lewej stronie
Envelope with a printed inscription "Letters from blind children"
Envelope with a printed inscription "Letters from blind children", two sheets of paper in Braille and one with barely visible text in block letters. Maria Grzegorzewska was the addressee of many such letters sent to her at her private or the Institute's address.
Koperta z nadrukiem „Listy dzieci głuchych”
Koperta z nadrukiem „Listy dzieci głuchych”, fragment listu dziecka do Marii Grzegorzewskiej z 1960 roku oraz kilka kartoników z dziecięcymi rysunkami i życzeniami z okazji Jej imienin. Nr inw. MUZ.K.2783 POKÓJ w szufladach przy wejściu po lewej stronie
Envelope with a printed inscription "Letters from deaf children"
Envelope with a printed inscription "Letters from deaf children", a fragment of a child's letter to Maria Grzegorzewska from 1960, and several cards with children's drawings and Name Day wishes.
Przedmioty osobistego użytku pochodzące z mieszkania Marii Grzegorzewskiej
Przedmioty osobistego użytku pochodzące z mieszkania Marii Grzegorzewskiej umieszczone w drewnianym pudełku: grzebyk i dwie plastikowe spinki do włosów, pierścionek, dwie broszki z niebieskim i pomarańczowym oczkiem, góralska parzenica, znaczek z lajkonikiem
z Krakowa, nożyczki, klucz z breloczkiem ze Szwajcarii oraz metalowa blaszka z wygrawerowanym motywem roślinnym. Nr inw. MUZ.OSOB.1771, MUZ.OSOB.1772, MUZ.OSOB.1773, MUZ.OSOB.1794, MUZ.OSOB.1795, MUZ.OSOB.1797, MUZ.OSOB.1799, MUZ.OSOB.1802
POKÓJ w szufladach przy łóżku
Personal belongings from Maria Grzegorzewska's apartment placed in a wooden box
Personal belongings from Maria Grzegorzewska's apartment placed in a wooden box: a comb, two plastic hairpins, a ring, two brooches with blue and orange stones, a handicraft pattern of the Goral people, a stamp featuring lajkonik from Kraków, scissors, a key with a key ring from Switzerland and a metal plate engraved with a floral motif.
Drewniana szkatułka
Drewniana szkatułka do przechowywania kosztowności ozdobiona ornamentem roślinnym. Nr inw. MUZ.OSOB.1756 POKÓJ
Wooden casket
Wooden casket for storing valuables decorated with a beautiful floral ornament.
Zamykana drewniana tabliczka do pisania alfabetem Braille’a
Zamykana drewniana tabliczka do pisania alfabetem Braille’a. Nr inw. MUZ.NW.1760 KOLEKCJA
Lockable wood Braille alphabet board.
Lockable wood Braille alphabet board.
Jednym z ulubionych elementów stroju Marii Grzegorzewskiej była broszka w kształcie okrętu
Jednym z ulubionych elementów stroju Marii Grzegorzewskiej była broszka w kształcie okrętu z rozpiętymi żaglami symbolizującymi potrzebę wolności i otwarcia się na świat. Nr inw. MUZ.OSOB.1793 POKÓJ w szufladach przy łóżku
Brooch in the shape of a ship
One of the favourite elements of Maria Grzegorzewska's outfit was a brooch in the shape of a ship with open sails, symbolising the need for freedom and openness to the world.
Pieczątka Komitetu Uczczenia Pamięci Marii Grzegorzewskiej
Pieczątka Komitetu Uczczenia Pamięci Marii Grzegorzewskiej przy Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, powołanego w miesiąc po Jej śmierci, w składzie: Marian Falski – prezes, Ryszard Wroczyński – zastępca prezesa, Janina Doroszewska – sekretarz oraz członkowie: Otton Lipkowski, Henryk Okopiński, Halina Zabrodzka, Jadwiga Pożaryska, Wanda Rogowiczowa, Kazimierz Kirejczyk, Franciszek Domański, Stanisław Batawia, Władysław Pożaryski, Zofia Małynicz, Felicja Felhorska, Franciszek Popiół, Józefa Berggruen, Leonia Jabłonkówna oraz Stefan Dziedzic. Nr inw. MUZ.MUZ.PS.341
Stamp of the Committee of Honouring the Memory of Maria Grzegorzewska
Stamp of the Committee of Honouring the Memory of Maria Grzegorzewska at the Maria Grzegorzewska State Institute of Special Education in Warsaw appointed a month after her death. It was composed of: Marian Falski – president, Ryszard Wroczyński – vice president, Janina Doroszewska – secretary and members: Otton Lipkowski, Henryk Okopiński, Halina Zabrodzka, Jadwiga Pożaryska, Wanda Rogowiczowa, Kazimierz Kirejczyk, Franciszek Domański, Stanisław Batawia, Władysław Pożaryski, Zofia Małynicz, Felicja Felhorska, Franciszek Popiół, Józefa Berggruen, Leonia Jabłonkówna and Stefan Dziedzic.
W pudełku po czekoladkach
W pudełku po czekoladkach na wierzchu kilka znaczków pocztowych i obrazek z życzeniami świątecznymi, pod spodem kilka listów i zdjęć. Obok drewniany nożyk do przecinania papieru. Nr inw. MUZ.OSOB.1759, MUZ.K.SZT.1778 POKÓJ
A chocolate box with a few postage stamps
A chocolate box with a few postage stamps, a picture with Christmas greetings, and some letters and photos underneath. Beside them, a wooden knife for cutting paper.
Projekt Planu organizacji działu moralnie zagrożonych
Projekt Planu organizacji działu moralnie zagrożonych, opracowany przez Marię Grzegorzewską, pochodzący ze zbiorów byłego Muzeum Pedagogiki Specjalnej – Ośrodek Metodyczny przy Studium Nauczycielskim Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. W okresie, w którym
Uczelnia została zdegradowana do roli Studium Pedagogiki Specjalnej (tj. między 14.03. 1950 r. a 27.03.1958 r.), nazwy SNPS i Studium Pedagogiki Specjalnej pojawiały się w wielu oficjalnych dokumentach jako równoprawne i były stosowane zamiennie.
Nr inw. MUZ.MUZ.PS.2778 KOLEKCJA
Draft Plan for the organisation of the morally endangered department
Draft Plan for the organisation of the morally endangered department, developed by Maria Grzegorzewska, from the collection of the former Museum of Special Education – Methodological Center at the Special Education Teacher Training College (SNPS) in Warsaw. When the University was relegated to Special Education College (i.e. between 14 Mach 1950 and 27 March 1958), the names SNPS and Special Education College appeared in many official documents and were used interchangeably.
Zestaw ośmiu drewnianych pudełek Montessori
Zestaw ośmiu drewnianych pudełek różnej wielkości i w różnych kolorach służący do zabawy stymulującej rozwój psychomotoryczny i kreatywność małego dziecka metodą Marii Montessori. Nr inw. MUZ.PN.1761 POKÓJ
Set of eight wooden boxes
Set of eight wooden boxes of different sizes and colours used to stimulate the psychomotor development and creativity of a young child using the Maria Montessori method.
Dzbanki gliniane
Dzbanki gliniane różnej wielkości, dla Marii Grzegorzewskiej były ważnym elementem dekoracyjnym Jej gabinetu i mieszkania. Często trzymała w nich kwiaty. Nr inw. MUZ.K.SZT.1766, MUZ.K.SZT.1767, MUZ.K.SZT.3533 POKÓJ
Clay jugs of various sizes
Clay jugs of various sizes were an important decorative element for Maria Grzegorzewska in her office and apartment. She often kept flowers in them.
Kolekcja listów Marii Grzegorzewskiej
Kolekcja listów Marii Grzegorzewskiej przechowywana w starej tekturowej walizce z czasów PRL, z metalowymi okuciami oraz przyklejoną w środku mapą Europy. Nr inw. MUZ.OSOB.3695 POKÓJ
Collection of Maria Grzegorzewska\'s letters
Collection of Maria Grzegorzewska's letters stored in an old cardboard suitcase from the People's Republic of Poland period, with metal fittings and a map of Europe glued inside.